W Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu polska prapremiera „Cyberiady”, opery w trzech aktach Krzysztofa Meyera − kompozytora tej opery i autora libretta na podstawie opowiadań Stanisława Lema, ma tutaj swoją drugą prezentację sceniczną. Po wielu próbach zainteresowania tą operą różnych scen, w tym również po nagraniu I aktu przez Telewizję Polską, po raz pierwszy wystawiono ją w 1996 r. Niemczech, w Wuppertalu. Poznańska premiera „Cyberiady” jest podwójnym świętem dla Krzysztofa Meyera, bowiem zbiega się z jubileuszem jego 70. urodzin.
− Zwierzyłem się Stanisławowi Lemowi, że mam zamiar napisać operę. Lema dobrze znałem od dzieciństwa. Nie miałem jednak libretta. Byłem pod wrażeniem „Tanga” Mrożka, ale Lem podpowiedział mi swoją „Cyberiadę”. Pracowałem 2 lata nad librettem w Paryżu. Pozmieniałem wiele w tekście Lema. III część opery w ogóle nie jest z „Cyberiady”. Opera jest skonstruowana w 3 akty − każdy jest inną historią – mówi Krzysztof Meyer.
− To był temat muzyczny związany z awangardą − Meyer wspomina Warszawską Jesień, która go inspirowała. Zresztą nieomal udałoby mu się posłyszeć na niej własny utwór: I Kwartet smyczkowy, który zapowiadano już w programie Warszawskiej Jesieni 1964 r. Niestety, nie doszło do wykonania tej kompozycji…
„Polska muzyka awangardowa nasycona była tendencjami takimi, jak aleatoryzm, sonoryzm czy bruityzm. »Cyberiada« była właściwie próbą przeniesienia tych zjawisk na teren muzyki operowej. Okazało się, że techniki te doskonale nadawały się do muzyki scenicznej, co więcej, były w stanie realizować różne odcienie ekspresyjno-wyrazowe − od dramatycznych po groteskowe, od melancholijnych po wesołe” – pisał i w tym duchu też komentował Krzysztof Meyer podczas niedawnej konferencji prasowej swoje inspiracje tymi technikami, związane z „Cyberiadą”.
Krzysztof Meyer pracę nad muzyką do „Cyberiady” rozpoczął w Krakowie w kwietniu 1967 r., mając już w swoim dorobku 3 sonaty i aforyzmy na fortepian, koncert skrzypcowy, koncert fletowy i dwie symfonie. Kontynuował komponowanie opery w Paryżu i to w okresie majowego strajku oraz studenckich zamieszek w 1968 r. − w centrum tego konfliktu – Dzielnicy Łacińskiej. Gotową zaś w 1970 r. partyturę kompozytor wysłał do Monaco na konkurs kompozytorski pod patronatem księcia Rainiera III. „Cyberiada” zdobyła tam jedyną główną nagrodę. Zainteresowała się tą kompozycją Telewizja Polska i w maju 1971 r. wyemitowała I akt opery. I na tym się skończyło, nawet zarejestrowane nagranie zostało zamazane. Dalszy ciąg stanowiły liczne starania o zainteresowanie tą operą wielu scen. Nawet w Poznaniu. – Po ówczesnych nieudanych poznańskich próbach machnąłem na to wszystko ręką – mówi Meyer.
Władysław Malinowski w swojej opinii o tym ciągu niepowodzeń z tą kompozycją u dyrektorów scen wyraża przypuszczenie, że ich „mogła odstraszyć polityczna wymowa libretta” – jak podaje Danuta Gwizdalanka w tekście „Jak powstała »Cyberiada« i co się z nią potem działo”.
Na scenę „Cyberiada” trafiła w 1996 r. – w Niemczech, w Wuppertalu.
– Zebrała entuzjastyczne recenzje – wspomina Krzysztof Meyer.
Tekst i fot.: Stefania Pruszyńska
Na fot.: Prof. Krzysztof Meyer (z lewej) i realizatorzy „Cyberiady” podczas konferencji prasowej w Teatrze Wielkim w Poznaniu
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 34-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
