Najpiękniejsze zabytki z epoki brązu, które archeolodzy wydobyli w północno-wschodniej części Węgier zgromadzono na wystawie „Inne światy/Zaświaty” w Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Wśród 650 eksponatów są gliniane naczynia i zabawki oraz wykonane z brązu miecze, narzędzia i ozdoby.
Wystawa została przygotowana przez Herman Ottó Muzeum w Miszkolcu. Pierwsza jej część jest poświęcona tzw. kulturom tellowym (2300 – 1400 r. p.n.e.). Pochodzące z języka arabskiego słowo „tell” oznacza wzgórze, na którym przez setki lat osiedlali się ludzie, użytkując jedno i to samo miejsce. Zwiedzający mogą zobaczyć, jak powstawały telle, jak budowano domostwa, jakich narzędzi używano na co dzień.
W krakowskim Muzeum Archeologicznym prezentowane są m.in. naczynia gliniane sprzed czterech tysięcy lat: dzbanki, misy, kubeczki, garnki, tzw. piecyki gliniane oraz dekoracyjne naczynia z ornamentem spiralno-guzowym. Są także ozdoby: szpile, zapinki, naszyjniki oraz narzędzia codziennego użytku m.in. sierpy i siekierki. Ciekawe są gliniane zabawki dziecięce: figurki zwierząt i miniaturowy wóz ciągnięty przez woła.
W drugiej części ekspozycji zgromadzono zabytki z późnego okresu epoki brązu (1400 – 900 r. p.n.e.). Wyroby z brązu – siekiery, czekany, miecze – były już w tym czasie dość popularne, upowszechnił się też nowy obrządek – kremacja czyli palenie zwłok po śmierci. Na dużych cmentarzyskach razem z popiołami do grobów wkładano liczne wyroby z brązu: m.in.: szpile, zawieszki, tarczki, bransolety, naszyjniki.
„Wyrobów z brązu na terenie Małopolski jest dość mało, w większości były one importowane zza Karpat. Na obszarze Siedmiogrodu istniał wówczas prężny ośrodek produkcyjny, którego wyroby docierały na północ i zachód Europy” – wyjaśniał kurator wystawy, z ramienia Muzeum Archeologicznego w Krakowie, Tomasz Rodak.
Na Węgrzech obiektów z okresu brązu zachowało się wiele. Badacze realizujący wspólny projekt Herman Ottó Muzeum w Miszkolcu, Uniwersytetu w Miszkolcu i Uniwersytetu w Kolonii korzystali z pomiarów geofizycznych, zdjęć lotniczych, detektorów, zbierali znaleziska na powierzchni ziemi i prowadzili wykopaliska na terenach, gdzie występowały osady tellowe.
„Badania te dostarczyły wielu informacji o życiu mieszkańców ówczesnych osad. Badamy je nie tylko z punktu widzenia archeologów, ale też współpracujemy z geologami, gleboznawcami, specjalistami od analizy pyłków roślinnych. Staramy się podchodzić do tych znalezisk kompleksowo” – informowała Gabriella Nikoletta Kertész z Herman Ottó Muzeum w Miszkolcu.
Jak podkreśliła, tytuł wystawy „Inne światy/Zaświaty” ma skłonić odbiorców do zastanowienia, co łączy nas z ludźmi sprzed kilku tysięcy lat, a co nas różni. „Może dostrzeżemy, że mieli życie podobne do nas. Dzieci tak samo jak dzisiaj bawiły się miniaturowymi wersjami przedmiotów dorosłych, a kobiety lubiły się stroić i nosić ozdoby. Z drugiej strony wystawa zadaje wiele pytań, na które nawet archeolodzy nie znają odpowiedzi, m.in. o wierzenia” – stwierdziła Kertész.
„Chcemy, żeby to widz zaczął porównywać i sam wyciągał wnioski, czy te inne światy różnią się od naszego. To pytanie pozostaje otwarte” – dodał Tomasz Rodak.
W wydzielonej, ciemnej przestrzeni pokazywany jest tajemniczy przedmiot z brązu – archeolodzy nazywają go naramiennikiem, lecz trudno wyobrazić sobie noszenie kilkunastokilogramowego przedmiotu na ramieniu. Nie wiadomo, do czego służył, być może był on wykorzystywany w celach rytualnych.
Wystawa „Inne światy/Zaświaty. Tajemnice życia w epoce brązu w północno-wschodnich Węgrzech” potrwa w Muzeum Archeologicznym w Krakowie do połowy kwietnia.
PAP – Nauka w Polsce (wos/ agz/)
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl
Ilustracja własna: Historiana, Stefania Pruszyńska
Wszelkie prawa zastrzeżone
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
