Ehdial. Przestrzenie metamorfozy. Stefania Pruszyńska
KULTURA. Książki. 1 lutego 1884 ukazała się pierwsza edycja „Oxford English Dictionary”.
23 lutego 1455 – umowna data publikacji pierwszej drukowanej książki – Biblii Gutenberga.
Historia Polski. 1 lutego 1411 zawarto I pokój toruński kończący tzw. wielką wojnę pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim.
6 lutego 1989 rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, które trwały do 5 kwietnia.
7 lutego 1919 podpisano dekret o powszechnym obowiązku służby wojskowej i o obowiązku szkolnym.
10 lutego 1920 generał Józef Haller dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Morzem Bałtyckim. Zaślubiny Polski z Morzem Bałtyckim potwierdzały wykonanie jednego z punktów postanowień traktatu wersalskiego przyznającego Polsce 140-kilometrowy odcinek wybrzeża.
14 lutego 1919 – rozpoczęła się wojna polsko-bolszewicka.
20 lutego 1530 Zygmunt II August został koronowany na króla Polski.
21 lutego 1574 Henryk III Walezy został koronowany na króla Polski.
Ekologia. 16 lutego 2005 wszedł w życie protokół z Kioto – międzynarodowe porozumienie dotyczące przeciwdziałania globalnemu ociepleniu.
Ludzie nauki, wynalazcy, odkrywcy. 3 lutego 1871 urodził się Eugeniusz Romer, polski geograf, kartograf, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórca nowoczesnej kartografii polskiej. Zmarł w 1954
7 lutego 1907 urodził się Walenty Szwajcer, polski nauczyciel, odkrywca osady kultury łużyckiej w Biskupinie. Zmarł w 1994
8 lutego 1834 urodził się Dmitrij Mendelejew, rosyjski chemik, odkrywca (w roku 1869) prawa okresowości pierwiastków chemicznych. Zmarł w 1907.
8 lutego 1940 urodził się Bohdan Paczyński, astronom i astrofizyk, profesor Princeton University, uznawany za najwybitniejszego polskiego astronoma XX wieku i jeden z najwybitniejszych astrofizyków na świecie. W swoich badaniach zajmował się głównie teorią ewolucji gwiazd, dysków akrecyjnych, mikrosoczewkowania grawitacyjnego oraz rozbłyskami gamma. Zmarł w 2007.
10 lutego 1923 zmarł Wilhelm Röntgen (ur. 1845), niemiecki fizyk, który 8 listopada 1895 odkrył nowy typ promieniowania – promieniowanie X, za co w roku 1901 uhonorowano go pierwszą nagrodą Nobla z dziedziny fizyki. Na jego cześć jednostkę dawki promieniowania jonizującego nazwano rentgenem. Również przyrządy do prześwietleń wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie nazywa się po prostu rentgen.
11 lutego 1650 zmarł Kartezjusz (ur. 1596), francuski matematyk, filozof i fizyk, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII w., uważany za prekursora nowożytnej kultury umysłowej. Rozwój idei Kartezjusza doprowadził do powstania geometrii analitycznej, rachunku różniczkowego i całkowego, a następnie geometrii różniczkowej. Kartezjusz po raz pierwszy wprowadził termin funkcja, a także nazwę liczby urojone. Sformułował też zasadę zachowania pędu.
12 lutego 1809 urodził się Charles Darwin, angielski biolog, twórca teorii ewolucji. Zmarł w 1882.
13 lutego 1963 zmarł Bolesław Leon Hryniewiecki (ur. 20 lutego 1875), polski botanik, historyk botaniki i pedagog, jeden z założycieli i wieloletni prezesem oraz członek honorowy Polskiego Towarzystwa Botanicznego, a także Ligi Ochrony Przyrody.
13 lutego 1980 zmarł Marian Adam Rejewski (ur. 16 sierpnia 1905), polski matematyk i kryptolog, który w 1932 roku złamał szyfr Enigmy – najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy. Sukces Rejewskiego i współpracujących z nim kryptologów z Biura Szyfrów, umożliwił Brytyjczykom odczytywanie zaszyfrowanej korespondencji niemieckiej podczas II wojny światowej przyczyniając się do wygrania wojny przez aliantów.
15 lutego 1564 urodził się Galileusz, włoski filozof, fizyk, astronom, astrolog, twórca podstaw nowożytnej fizyki. Galileusz potwierdził teorię heliocentryczną Kopernika, odkrył zjawisko bezwładności, skonstruował pierwszy termometr. Odkrył także księżyce Jowisza – Io, Europę, Kallisto i Ganimedesa oraz fazy Wenus. Zmarł w 1642.
15 lutego 1934 urodził się Niklaus Wirth, szwajcarski informatyk, który wywarł duży wpływ na współczesną informatykę w zakresie języków programowania, analizy składniowej, konstrukcji kompilatorów i translatorów. Jest twórcą takich języków programowania jak: Euler, Pascal, Modula, Modula-2 i Oberon (inaczej Lilith).
15 lutego 1988 zmarł Richard Feynman (ur. 1918), amerykański fizyk, współkonstruktor bomby atomowej, laureat Nagrody Nobla.
16 lutego 1848 urodził się Hugo Marie de Vries, holenderski botanik i genetyk, który rozpoczął badania nad dziedzicznością i zmiennością oraz powstawaniem nowych ras i gatunków w procesie ewolucji. Zasłynął jako twórca teorii mutacji, zajmował się ponadto fizjologią komórki (plazmoliza i osmoza). Zmarł 21 maja 1935 w Lunteren pod Amsterdamem.
19 lutego 1473 urodził się Mikołaj Kopernik, polski astronom, lekarz, matematyk, prawnik, ekonomista, strateg, poeta, astrolog i tłumacz. Jego najważniejszym dziełem jest „O obrotach sfer niebieskich”, w którym opisał heliocentryczną wizję wszechświata w sposób wystarczająco szczegółowy, by mogła stać się naukowo użyteczna. Teoria ta jedną z najważniejszych rewolucji naukowych w dziejach ludzkości. Zmarł w 1543.
19 lutego 1859 urodził się Svante Arrhenius, szwedzki chemik, fizyk, laureat Nagrody Nobla, jeden z twórców chemii fizycznej. Zmarł w 1927.
21 lutego 1958 zmarł Henryk Arctowski (ur. 1871), polski geograf, geofizyk, podróżnik i badacz polarny. Jego imieniem nazwano stację naukową w Antarktyce, na Wyspie Króla Jerzego (Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego).
22 lutego 1857 urodził się Heinrich Hertz, niemiecki fizyk, odkrywca fal elektromagnetycznych. Zmarł w 1894.
27 lutego 1936 zmarł Iwan Pawłow (ur. 1849), rosyjski fizjolog, laureat Nagrody Nobla, odkrywca zjawisk związanych z działalnością układu nerwowego, jak wzmocnienie, odruch bezwarunkowy i odruch warunkowy, będących podstawą teorii warunkowania klasycznego.
Odkrycia, wynalazki. 9 lutego 1996 w Darmstadt po raz pierwszy uzyskano Ununbium – pierwiastek chemiczny o największej zaobserwowanej liczbie atomowej – 112.
13 lutego 2007 firma D-Wave Systems zaprezentowała pierwszy na świecie komputer kwantowy.
14 lutego 1876 Alexander Graham Bell zgłosił w biurze patentowym swój wynalazek – telefon.
14 lutego 1946na Uniwersytecie Pensylwanii został zaprezentowany ENIAC – komputer, który do roku 1975 powszechnie uważany był za pierwsze tego typu urządzenie na świecie (obecnie miano to przyznaje się maszynom Colossus lub niemieckim maszynom Konrada Zuse).
14 lutego 1961 w laboratorium w Berkley w Stanach Zjednoczonych został po raz pierwszy otrzymany w sposób syntetyczny pierwiastek chemiczny lorens.
14 lutego 2003 uśpiono owcę Dolly, pierwszego sklonowanego ssaka.
18 lutego 1930 Clyde Tombaugh odkrył planetę karłowatą Pluton.
18 lutego 2005 odkryto największą znaną liczbę pierwszą (2^25964951 – 1, czyli 7 816 230 cyfr w zapisie dziesiętnym.
19 lutego 1878 Thomas Alva Edison opatentował fonograf – jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku, poprzednik gramofonu.
26 lutego 1977 na Wyspie Króla Jerzego otwarto pierwszą stałą polską stację naukową w Antarktyce – Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego.
Początek publicznej radiofonii w Polsce. 1 lutego 1925 doświadczalna stacja PTR (Polskie Towarzystwo Radiotechniczne) nadała pierwszą oficjalną audycję radiową.
Polskie uczelnie. 1 lutego 1947 utworzono Politechnikę Szczecińską.
3 lutego 1950 powstała Akademia Medyczna w Białymstoku.
17 lutego 1947 w Krakowie wznowiła działalność Polska Akademia Umiejętności – naczelna polska instytucja nauki mająca status towarzystwa naukowego ogólnego, korporacja uczonych skupiająca elitę kadry naukowej.
17 lutego 1981 zarejestrowano Niezależne Zrzeszenie Studentów.
Próba atomowa. 2 lutego 1962 w ZSRR dokonano podziemnej próby atomowej.
W kosmosie. 1 lutego 2003 podczas powrotu z przestrzeni kosmicznej uległ awarii i zniszczeniu wahadłowiec Columbia. Zginęło 7 astronautów.
5 lutego 1971 Apollo 14 wylądował na Księżycu.
5 lutego 1974 statek kosmiczny Mariner 10 zbliżył się do Wenus na odległość 5770 km, wykonując szereg zdjęć i badań.
9 lutego 1986 po raz ostatni w XX wieku pojawiła się kometa Halleya.
14 lutego 1989 na orbicie okołoziemskiej został umieszczony pierwszy z 24 satelitów z systemu GPS.
Zdrowie, medycyna. 19 lutego 1999 po raz pierwszy przeprowadzono przeszczep nerki i płata wątroby od żywego dawcy.
23 lutego 1954 po raz pierwszy podano dzieciom szczepionkę przeciwko polio.
23 lutego 2001 ustanowiono Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją.
Oprac.: Stefania Pruszyńska
Inf. źródłowe: Encyklopedia PWN, serwis PAP Nauka w Polsce
