Polskie Towarzystwo Geograficzne właśnie obchodzi sto lat działalności. Dawniej geografowie z PTG angażowali się w odbudowę państwowości polskiej, dziś opracowują plany rozwoju dla samorządów, dbają o ochronę środowiska, organizują olimpiady geograficzne i wycieczki.
Geografia fizyczna to zbiorcza nazwa dla wielu dyscyplin naukowych badających środowisko przyrodnicze, jako całość oraz jego poszczególne składniki. Drugi główny dział to geografia społeczno-ekonomiczna, zwana też geografią człowieka, bada bowiem konsekwencje społeczne i gospodarcze naszej aktywności w przestrzeni geograficznej.
Polskie Towarzystwo Geograficzne skupia przedstawicieli wszystkich geograficznych subdyscyplin i specjalności. Współcześni geografowie opracowują strategie i plany rozwoju na wszystkich szczeblach administracji samorządowej.
Profesor Antoni Jackowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego przypomina, że PTG należy do najstarszych stowarzyszeń naukowych na ziemiach polskich. Zrzeszeni tu geografowie angażowali się w tworzenie niepodległego Państwa Polskiego oraz odbudowę państwowości polskiej. Jednym z najbardziej znanych przedstawicieli tej nauki był lwowski profesor Eugeniusz Romer – twórca nowoczesnej kartografii polskiej, wiceprezydent Międzynarodowej Unii Geograficznej.
„Wśród założycieli byli nie tylko wybitni polscy uczeni, nauczyciele i społecznicy, ale także wielcy patrioci. Jednym z głównych celów organizacyjnych było zjednoczenie środowiska geografów podzielonego ponad wiekową niewolą związaną z rozbiorami i zaborami. Geografowie, zwłaszcza Eugeniusz Romer, odegrali główną rolę w procesie ustalania ostatecznego kształtu granic niepodległej Polski” – podkreśla prof. Jackowski.
Zaznacza, że w czasie II wojny światowej geografia znalazła się w grupie tych nauk, które Niemcy uznali za szczególnie niebezpieczne dla III Rzeszy. „Nic zatem dziwnego, że geografowie stanowili tę część polskiej inteligencji, przeciw której w pierwszej kolejności skierowała się nienawiść okupantów niemieckich. Podejmowano walkę z wrogiem niemieckim i sowieckim na polu walki, ale również na niwie naukowej, publikując różne opracowania w wydawnictwach konspiracyjnych, np. Armii Krajowej” – wylicza profesor.
W okresie powojennym PTG włączyło się w proces odbudowy zniszczonej Polski i zagospodarowania tzw. Ziem Odzyskanych. Geografowie brali udział we wszystkich koncepcjach zagospodarowania przestrzennego kraju, znaczną część takich prac sami koordynowali. Uczestniczyli w: pracach nad zmianami podziału administracyjnego, prognozowaniu zmian społeczno-gospodarczych, planach ochrony środowiska i krajobrazu. Geografia polska cieszyła się uznaniem za granicą. Pomimo „żelaznej kurtyny”, naukowcy z sukcesem rozwijali współpracę międzynarodową, a Polska stała się miejscem spotkań geografów świata wschodniego i zachodniego.
Jubileuszowe spotkanie Polskiego Towarzystwa Geograficznego w Warszawie odbyło się 27 stycznia 2018 r. W 2006 roku PTG zostało wpisane na listę organizacji pożytku publicznego. Jednym z podstawowych celów jego działania jest „kształtowanie społecznej świadomości geograficznej”. Służą temu organizowane wycieczki i działalność popularyzacyjna. Ważną rolę edukacyjną spełniają organizowane od 1974 roku Olimpiady Geograficzne dla uczniów szkół średnich. Polscy licealiści wielokrotnie zwyciężali indywidualnie i drużynowo w Międzynarodowych Olimpiadach Geograficznych.
W uznaniu dokonań przedstawicieli tej nauki na przestrzeni stu minionych lat Komitet Nauk Geograficznych PAN uznał rok 2018 Rokiem Polskiej Geografii. Z okazji 100-lecia Towarzystwa i 100-lecia geografii na Uniwersytecie Warszawskim w dniach 12-14 kwietnia zwołany zostanie w stolicy Kongres Polskiej Geografii. Z kolei w Krakowie w dniach 21-23 czerwca odbędzie się konferencja „Rola geografii w utrwalaniu niepodległości Polski i w Jej rozwoju”. Grudniowa konferencja „Geografia jako nauka aplikacyjna” zamknie jubileuszowe obchody w Warszawie.
PAP – Nauka w Polsce
kol/ ekr/
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl
Grafika: opracowanie własne redakcji Portalu Autorskiego IMPRESJee.pl www.impresjee.pl: Stefania Pruszyńska
_______________________________________
Eugeniusz Romer (ur. 3 lutego 1871 we Lwowie, zm. 28 stycznia 1954 w Krakowie), polski geograf, kartograf i geopolityk, twórca nowoczesnej polskiej kartografii, profesor Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego, Doktor honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego (od 1934 roku) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1947 roku), wiceprezydent Międzynarodowej Unii Geograficznej, członek Polskiej Akademii Nauk (od 1952 roku) i towarzystw naukowych w Polsce i na świecie, w tym Polskiego Towarzystwa Geologicznego.
Eugeniusz Romer był twórcą i redaktorem czasopism: „Prace Geograficzne” (od 1918 do 1939 roku) oraz „Polskiego Przeglądu Kartograficznego (od 1923 do 1934 roku). Autor licznych prac z zakresu kartografii, klimatologii, geomorfologii i dydaktyki geografii: „Geografia dla klasy pierwszej szkół średnich” (1904), „Mały atlas geograficzny” (1908), „Geograficzno-statystyczny atlas Polski” (1916), „Struktura społeczna i kultura materyalna Polaków i Rusinów w Galicji Wschodniej” (1919), „Polski atlas kongresowy” (1921), „Powszechny atlas geograficzny” (1928), „Ziemia i państwo” (1929), cenionych syntetycznych opracowań: „Pogląd na klimat Polski”, 1938), „Regiony klimatyczne Polski” (1949).
Oprac. portretu i biografii Eugeniusza Romera: Stefania Pruszyńska
Nota biograficzna na podstawie informacji z Encyklopedii popularnej PWN (1991) oraz Wikipedii
