„Kościół Warmiński jest dumny, że Mikołaj Kopernik jako kanonik Kapituły Warmińskiej na Warmii pozostawił liczne ślady swojej pracowitości, pobożności, a przede wszystkim naukowego geniuszu” – podkreślił abp Wojciech Ziemba, zapraszając duchowieństwo i wiernych na uroczystości związane z powtórnym pogrzebem Mikołaja Kopernika − 22 maja.
Powtórny pogrzeb Mikołaja Kopernika zostanie poprzedzony międzynarodową konferencją naukową w dniach 20-21 maja na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Będzie ona poświęcona dziejom Warmińskiej Kapituły Katedralnej oraz jej najwybitniejszemu przedstawicielowi Mikołajowi Kopernikowi.
W czwartek, 20 maja, o godz. 18.30 będzie miało miejsce uroczyste przeniesienie trumny Mikołaja Kopernika z Zamku Olsztyńskiego do Bazyliki Współkatedralnej św. Jakuba w Olsztynie. O godz. 19.00 zostanie odprawiona Msza św., której będzie przewodniczył bp Andrzej Suski, ordynariusz toruński, a homilię wygłosi metropolita warmiński abp Wojciech Ziemba.
Nazajutrz, o godz. 7.00 trumna ze szczątkami Mikołaja Kopernika zostanie przewieziona w honorowej asyście spod katedry św. Jakuba w Olsztynie przez Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Ornetę, Pieniężno i Braniewo do Fromborka. Wszystkie te miasta związane są z działalnością Mikołaja Kopernika jako kanonika warmińskiego, administratora, lekarza i uczonego astronoma. Na godz. 19.00 przewidziano nabożeństwo żałobne w archikatedrze Wniebowzięcia NMP we Fromborku.
Powtórny pogrzeb Kopernika odbędzie się w sobotę, 22 maja. O godz. 11.00 w katedrze we Fromborku rozpocznie się Msza św., której będzie przewodniczył abp Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce i jednocześnie prymas Polski. Okolicznościową homilię wygłosi metropolita lubelski abp Józef Życiński. Po liturgii trumna ze szczątkami Mikołaja Kopernika spocznie w miejscu pierwotnego pochówku pod posadzką w nawie bocznej fromborskiej katedry, obok ołtarza, którym za życia opiekował się słynny astronom.
Mikołaj Kopernik był kanonikiem Kapituły Warmińskiej. Do XVIII wieku obowiązywał zaś zwyczaj oddawania kanonikom pod dożywotnią opiekę poszczególnych ołtarzy w katedrze, a pod którymi grzebano ich po śmierci. Właśnie ten fakt sprawił, że w 2005 roku udało się odnaleźć szczątki słynnego astronoma. Jako kanonik fromborskiej katedry Mikołaj Kopernik od 1501 do 1543 roku opiekował się czwartym ołtarzem w prawej nawie katedry, naprzeciw wejścia bocznego. Był to ołtarz noszący imię św. Wacława (obecnie Świętego Krzyża). Przy nim, zgodnie ze zwyczajem, został pochowany. Biskup pomocniczy warmiński Jacek Jezierski na podstawie badań dr. Jerzego Sikorskiego wskazał na prawdopodobne miejsce pogrzebania Mikołaja Kopernika i tam rozpoczęto w 2004 r. wykopaliska.
Zapowiedziany powtórny pochówek Mikołaja Kopernika i sesja na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim rozpoczną główne obchody 750-lecia Kapituły Warmińskiej. Drugą część uroczystości będzie stanowić zebranie plenarne biskupów w Olsztynie w czerwcu.
Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Studiował sztuki wyzwolone, w tym astronomię, w Uniwersytecie Krakowskim, a także prawo w Bolonii. W 1947 roku został kanonikiem warmińskim. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w odróżnieniu od innych kapituł katedralnych w Polsce, kapituła warmińska kładła nacisk na cenzus wykształcenia, a nie pochodzenie społeczne. W razie potrzeby kierowała na studia zagraniczne młodszych kanoników, którzy wybierali kierunki studiów zgodnie z zaleceniem kapituły. Sam Mikołaj Kopernik został wysłany do Padwy na studia medyczne. W 1516 roku został administratorem dóbr kapituły Zamku Olsztyńskiego. To tu prowadził obserwacje astronomiczne i pracował nad swoimi dziełami: „O obrotach ciał niebieskich” i nad „Traktatem o monecie”. Zmarł najprawdopodobniej 21 maja 1543 roku.
Biskupi polscy w 500-lecie śmierci Mikołaja Kopernika (1973 r.) napisali list pasterski, w którym zwrócili uwagę, że racjonalne badanie tajemnic wszechświata prowadziło go do uwielbienia Boga-Stwórcy. Świadectwem tego jest wiekopomne dzieło Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”. Biskupi podkreślili też, że jest on „wspaniałym wzorem dla ludzi poświęcających się badaniom naukowym oraz dla wszystkich, których zadaniem jest upowszechnianie wiedzy”, nawiązując do zasady Kopernika: „Dążeniem uczonego jest szukanie we wszystkim prawdy”. Dodali, że „Kościół nie tylko nie zwalczał jego heliocentrycznej teorii, ale przeciwnie – ludzie Kościoła pomagali mu w studiach, w badaniach naukowych i wydrukowaniu dzieła, które dokonało przewrotu w nauce”.
Z listu „Biskupi polscy w hołdzie Mikołajowi Kopernikowi na pięćsetlecie jego urodzin” (22 marca 1973):
(…) nie zapominajmy, że skierowanie uwagi ówczesnych ludzi ku niebu miało dla świata doniosłe znaczenie kulturalne i społeczno-moralne, a nawet religijne. Wszak świat współczesny Kopernikowi pogrążał się coraz bardziej w humanizmie skoncentrowanym na ziemi i jej doczesnych sprawach, brnął w umiłowanie bogactw i używanie dóbr tej ziemi, zatracał wrażliwość na ludzką niedolę. Rewolucja Kopernika miała i to znaczenie, że zwróciła gwałtownie uwagę ludzi interesujących się tylko sobą – ku innym sprawom. Spojrzeć w niebo, dostrzec Boże słońce, uświadomić sobie, że „Bóg na słońcu ustanowił tron swój”, że dał nam Chrystusa, który jest Słońcem sprawiedliwości, a Matkę Jego ukazał nam jako „Niewiastę obleczoną w słońce” – wszystko to dokonało przełomu w umysłowości ludzi. Kazało im myśleć o sprawach niebieskich, Bożych, przewyższających ciasny krąg ziemi zagubionej w przestworzach wszechświata, gdzie już nikt się nie liczy, tylko Bóg!
Niech więc ludzie żywej wiary dostrzegą w dziełach wielkich uczonych dłonie Boga kierującego światem. Niech dziękują Bogu-Stwórcy, że posługuje się swoimi sługami, aby odsłaniali we wszechświecie Boże światła.
(md © Biuro Prasowe KEP 2010)