To pragnienie wolności i bunt 100 tysięcy poznaniaków w reakcji na wieść o uwięzieniu delegatów robotników sprawiły, że ówczesna totalitarna władza komunistów zadrżała i zachwiała się w posadach pamiętnego 28 czerwca 1956 roku, zwanego czarnym czwartkiem. W proteście przeciwko reżimowi, głodowym zarobkom, ograniczeniom swobód, w tym religijnych, wyszli wówczas na ulice Poznania robotnicy z Zakładów Przemysłu Metalowego H. Cegielski Poznań (od 1949 do 1956 r. mających nazwę Zakłady im. Józefa Stalina Poznań) i Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Na ich spontaniczny marsz zareagowali inni poznaniacy, którzy dołączali do idących.
Zgromadzili się oni wszyscy w centrum Poznania, w miejscu obecnego placu Adama Mickiewicza, wówczas placu Stalina. Potem ruszyli pod więzienie na Młyńską, żeby odbić delegatów robotników, którzy po powrocie z Warszawy zostali tam uwięzieni. Dalszym celem protestujących był budynek Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego na ul. Kochanowskiego. W znajdującym się w pobliżu budynku ZUS, na ul. J.H. Dąbrowskiego, znajdowała się zagłuszarka Radia Wolna Europa i polskojęzycznych zachodnich radiostacji. Została zaraz przez uczestników protestu zrzucona na ziemię.
Po stronie przeciwnej zdesperowani poznańscy buntownicy mieli funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Ludowe Wojsko Polskie w sile 10 tys. żołnierzy i 400 czołgów.
Gdy zaterkotały karabiny żołnierzy, protest przerodził się w walkę, którą z determinacją podjęli liczni ochotnicy. Polała się krew setek rannych, a z pomocą im spieszyły ochotniczki sanitariuszki. Śmierć zebrała swoje żniwo: 58 ofiar pośród uczestników tych wydarzeń.
To dramatyczne wołanie O Boga, za wolność, prawo i chleb, które przyniosło wkrótce zmiany przy głównym sterze politycznym, uwieczniono na Poznańskich Krzyżach, postawionych w 1981 roku nieopodal pomnika Adama Mickiewicza w Poznaniu,
W tym roku minęła 65. rocznica Powstania Poznańskiego. Tydzień przed rocznicowymi obchodami Senat RP przyjął jednogłośnie uchwałę dotyczącą uczczenia 65. rocznicy Poznańskiego Czerwca ʼ56. Marszałek Senatu Tomasz Grodzki przekazał uchwalony akt obecnym na posiedzeniu Senatu − Aleksandrze Banasiak, honorowej prezes Stowarzyszenia Czerwiec ’56, i prezydentowi Poznania Jackowi Jaśkowiakowi.
Pamięć tragicznych bohaterskich Ofiar Czerwca` 56 i odwagę solidarnie z robotnikami w dniach od 28 do 30 czerwca 1956 roku protestujących i walczących mieszkańców Poznania uhonorowano zorganizowanymi 28 czerwca br. w stolicy Wielkopolski uroczystościami, z popołudniową mszą św. w kościele Dominikanów i centralną wieczorną manifestacją, przemówieniami i wystąpieniami przedstawicieli władz samorządowych, wojewódzkich, organizacji kombatanckich, wielkopolskiej Solidarności, udziałem parlamentarzystów i gości, jak co rok odbywającą się na pl. A. Mickiewicza pod Poznańskimi Krzyżami.
Tamtego letniego dnia przed sześćdziesięciu pięciu laty daliście nam przykład niezwykłej odwagi. Przez całe swe życie uczyliście nas, jak trwać przy słusznej sprawie. Nie zapomnimy tej nauki! Lekcja wolności – wolności, bez której chleb nie smakuje, a życie zdaje się ledwie cieniem samego siebie – będzie przez nas powtarzana tak długo, aż wreszcie zrozumiemy, czym ona jest i jak bardzo należy się o nią troszczyć – mówił 28 czerwca 2021 r. na placu A. Mickiewicza w Poznaniu do mieszkańców Poznania i uczestników tamtych wydarzeń prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak.
Podczas oficjalnej części obchodów odczytano listy prezydenta Andrzeja Dudy i premiera Mateusza Morawieckiego z życzeniami. Na tym spotkaniu pojawili się również europarlamentarzyści i prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz oraz prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.
Niedługo doszło do zmiany władzy w Polsce, na pewien czas zelżała cenzura, nieco szerzej otworzyły się granice, odżyła kultura. To dzięki Wam można było przez pewien czas swobodniej oddychać. Do demokracji z prawdziwego zdarzenia było jeszcze bardzo daleko, lecz pierwsze kroki ku wolności zostały zrobione − tutaj, w Poznaniu.
Rozstrzelano moje serce w Poznaniu
Rozstrzelano moje serce − pisała Kazimiera Iłłakowiczówna w gorzkim i przejmującym wierszu, mówiącym także o różnicy między słowem a czynem, wyobraźnią a śmiercią. Zabito ludzi, próbowano zabić prawdę i nadzieję. Nie udało się − świadczy o tym Wasze i nasze życie. Zadaliście potężny cios władzy ludowej, o której od tamtego momentu już zawsze mówiło się w Polsce − »oni«. Od Czerwca 56 do 1990 roku władza była wyłącznie wroga i obca. To nie była nasza władza – mówił przed Poznańskimi Krzyżami do uczestników powstania i mieszkańców Poznania prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak.
Wystąpili: gospodarz uroczystości − prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak i m.in. Andrzej Sporny, przewodniczący Związku Powstańców Poznańskiego Czerwca 1956 Niepokonani oraz przewodzący wielkopolskiej Solidarności Jarosław Lange.
Niektórzy nie wrócili do domów, na innych spadły represje, na wszystkich spadła lawina kłamstw i pogróżek. Premier Cyrankiewicz groził odrąbywaniem rąk. Jeszcze przez prawie ćwierć wieku otaczało Was milczenie. Wreszcie powstał pomnik, przed którym teraz stoimy − przypomniał w swoim przemówieniu poznański prezydent Jacek Jaśkowiak.
W program tegorocznych obchodów wpisały się także poprzedzające wiele dni centralne uroczystości − liczne inicjatywy wspomnieniowe, edukacyjne, historyczne i kulturalne. Niektóre zostały przygotowane z myślą o kontynuowaniu wątków Powstania Poznańskiego po zakończeniu głównych zaplanowanych wydarzeń i są nadal proponowane mieszkańcom Poznania czy przyjezdnym. Najbardziej spektakularnym przedsięwzięciem jest otwarta 27 czerwca br. wielkoformatowa wystawa plenerowa Poznański Czerwiec 1956. Oblicza buntu i pamięć. Ta ekspozycja będzie do końca czerwca br. dostępna przed CK Zamek, a od 30 czerwca do 10 lipca − na Starym Rynku w Poznaniu. Później pojawi się w kilku miastach Polski: Warszawie, Lesznie, Koninie, Pile, Kaliszu i Gnieźnie.
W dniu rocznicy podczas mszy w kościele Dominikanów wystąpił wraz z artystami Poznański Chór Chłopięcy, a po części oficjalnej na placu Mickiewicza odbył się koncert z piosenkami Grzegorza Ciechowskiego i Republiki ze spektaklu Kombinat Teatru Muzycznego. Po muzykach fetowanie 65. rocznicy racowiskiem urządzili kibice drużyny Lecha Poznań. Natomiast późnym wieczorem w hali nr 3 Międzynarodowych Targów Poznańskich czekał na widzów premierowy spektakl Teatru Ósmego Dnia Pierwszy strzał.
Stefania Pruszyńska
Fot. arch. z plakatów w siedzibie poznańskiego oddziału IPN oprac.: Stefania Pruszyńska
— Stefania Pruszyńska
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Golenia Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka, autorka utworów sztuki plastycznej. Autorka publikacji różnych gatunków, w tym utworów literackich, m.in.: esejów, szkiców, utworów poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, reportaży literackich, felietonów, utworów satyrycznych, grotesek i aforyzmów. Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ W redakcjach i wydawnictwach od 1989 roku. Pracowała etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000). Współpracowała zaś wieloaspektowo z wieloma tytułami prasowymi, w tym polonijnymi (dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn), czasopismami kulturalnymi, literackimi i wydawnictwami. ⇒⇒⇒⇒⇒ Aktualnie (od 2006 roku) redaktor naczelna, właścicielka-wydawca i wszechstronna realizatorka niezależnej, niekomercyjnej Gazety Autorskiej „IMPRESJee” o dominującym profilu kulturalnym, obecnie pod nowym adresem i nazwą Gazeta Autorska IMPRESJee.pl www.impresjee.pl
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Ma także 33-letnie doświadczenie redaktora prowadzącego i redaktora-korektora: czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych. Najnowsze realizacje to redakcja-korekta 11 wydawnictw książkowych WO ZLP i Fundacji Literackiej „Jak podanie ręki” (2020 - 2022).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Przed 1989 rokiem, we wczesnych latach studenckich (UAM) podczas ferii letnich wywiązywała się z ówczesnej elementarnej powinności żakowskiej, hartując się na studenckich praktykach (wówczas obowiązkowych i zwanych robotniczymi – lata 70.). Ponadto pracowała jako wychowawczyni na koloniach, a na posadzie asystenta antykwarskiego – w PP „Desa” Dzieła Sztuki i Antyki. Później – analityka w laboratorium bakteriologii WZSChPiG w Poznaniu. Kolejne studia podjęła w 1980 roku w Akademii Ekonomicznej.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Publikacje. Liczne utwory artystyczne jej autorstwa (poezja, proza, eseje, grafiki) i artykuły czy fotografie nasyciły treściami w różnych tonacjach i formach: łamy drukowanych czasopism ogólnopolskich, regionalnych i polonijnych (intensywniej od 1989 r.).
⇒⇒⇒⇒⇒ W źródłach edytorstwa autorskiego ⇐⇐⇐⇐⇐ Od 2006 do 2019 r. pierwszym ich lądowiskiem była Gazeta Autorska „IMPRESJee”, kontynuowana obecnie jako Gazeta Autorska IMPRESJee.pl − w niej opublikowała już ok. 1400 artykułów i utworów swojego autorstwa. Niemało pośród nich obszernych tekstowych (od 20 do 40 stron PN) czy np. fotoreportaży. Inne utwory zamieszczała w oazach własnych autorskich witryn artystycznych pn.: Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska (2007-2019), a niektóre − odsłoniła w tomiku poetyckim pt. „Szepty dalekobieżne” (San Franisco, 2009).
⇒⇒⇒⇒⇒ W książkach innych autorów ⇐⇐⇐⇐⇐ Zaskakują w książkach biograficznych innych artystów, np. Miklosza Deki Czurei, wirtuoza skrzypiec, Króla Czardasza, pt. „Potępienie Miklosza” (2009) czy wydanej pod jej redakcją „Księdze romskiej. Autobiografia. Prawo. Słownik” Władysława Iszkiewicza (2012), artysty i dyrektora Cygańskiego Zespołu „Roma”, w latach 70. – emigranta do Szwecji. Najnowsze publikacje drukiem, to wstęp do niedawno wydrukowanego tomu poezji pt. „Masada” Piotra Chrzczonowicza (2022).
⇒⇒⇒⇒⇒ Na skrzydłach pegazów do czasopism literackich i kulturalnych ⇐⇐⇐⇐⇐ Eseje, różne artykuły, wywiady, reportaże, recenzje, felietony, fotografie, utwory poetyckie, aforyzmy, rysunki i grafiki jej autorstwa opublikowały także czasopisma ukazujące się w Polsce, m.in.: Miesięcznik Kulturalny „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław (nagrodzona w konkursie w 1996 r.); Dziennik Wielkopolan „Dzisiaj” (1989-1991), miesięcznik „Merkuriusz Polska”, „Gazeta Wyborcza”, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, Kulturalne „ABC”, Gazeta Regionalna.com, periodyk kulturalny WO ZLP „Wielkopolski Widnokrąg”, miesięcznik „Welcome to Poznań”, „Forum Wielkopolski”, Magazyn Muzyczny „Brzmienia”, „Studzienka”, portal e-poznan.pl, kwartalnik „Aspekty Kulturalne”, poznański kwartalnik kulturalny „Protokół Kulturalny” - w nim niedawno w nr. 84/2023 pomieszczone zostały esej, wiersz i grafiki.
⇒⇒⇒⇒⇒ W antologiach⇐⇐⇐⇐⇐ Utwory poetyckie jej autorstwa w antologiach poezji współczesnej Fundacji Literackiej „Jak podanie ręki” i WO ZLP (2017 -2022) − tamże w antologiach dwujęzycznych stały się w przekładach zrozumiałe dla Niemców, Anglików, Francuzów, Hiszpanów i Litwinów. A w antologiach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Kalisz stolicą aforyzmu” czy „Po-tyczkach aforystów” opublikowane zostały nie tylko wiersze, aforyzmy, esej, grafika (2017-2022). W charytatywnej „Antologii dla Filipka” z inicjatywy internetowej grupy literackiej „Peron literacki”. wyd. KryWaj Krystyna Wajda (maj 2023).
⇒⇒⇒⇒⇒ W teatrze⇐⇐⇐⇐⇐Jeden z aforyzmów obrał na motto spektaklu Częstochowski Teatr Tańca Włodzimierza Kucy (spektakle grano w 2018 i 2019 r.).
⇒⇒⇒⇒⇒W witrynach środowiskowych⇐⇐⇐⇐⇐ Różne artykuły i utwory opublikowały również media stowarzyszeń dziennikarskich i artystycznych. (Przykładowe tytuły czasopism i inne szczegółowe informacje są podane w dziale: Redakcja w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Obrazy, grafiki, rysunki w publikacjach. Wiążąc wątki dziennikarsko-redaktorskie z artystycznymi predylekcjami i krytycznym okiem, ujawniła sygnały o niektórych swoich pracach plastycznych: w Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” − satyrycznych w latach 1989-1991. Innych zaś w mies. „Welcome to Poznań”, mies. „Merkuriusz Polska”. Nie ustaje w tym dziele, dowodząc swojej drogi kontynuacją mowy do świata także kreskami czy paletą barw w grafikach i obrazach. Niektóre publikowała od 2006 r. w swojej pierwszej Gazecie Autorskiej „IMPRESJee", obecnie zaś w kontynuatorce − Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl. We własnych artystycznych witrynach autorskich: Poezja i ArtGrafPoeFoto zamieszczała je w latach 2007 – 2019. Ubarwiła nimi własny tomik poetycki „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009). Pojawiły się także na okładkach książek poetyckich, m.in.: Lednickiej Wiosny Poetyckiej: „Żeby marzyć” (2014), „W gaju poezji” Jana Grada (2016). Znalazły podobnie przyjazne, ciekawe otoczenie w wydawnictwach WO ZLP i Fundacji Literackiej „Jak podanie ręki”: antologii poezji związanej z IV Międzynarodową Konferencją Poetycką pt. „Kalisz stolicą aforyzmu” (2020), tomie poezji Teodozji Zariwnej pt. „Ziemia siedmiu wiatrów” (2022) i antologii współczesnej poezji polsko-litewskiej (2022).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ ⇒⇒⇒⇒⇒ Prezentacje literackie na żywo. Utwory poetyckie z tomu poetyckiego Stefanii Goleni Pruszyńskiej „Szepty dalekobieżne” czytał na antenie Radia Emaus w cyklicznej audycji „Posłuchaj bicia serca” znany recytator Jan Janusz Tycner (2012). Prezentowała je także jako uczestniczka Międzynarodowych Konferencji Poetyckich i odbywających się w ramach tego wydarzenia kaliskich „Aforystykonach”, organizowanych przez WO ZLP (2017-2022), ostatnio podczas VI MKP w Kaliszu na „Aforystykonie” (2022).
Będąc rzeczniczką zbliżania ludzi wielu kultur, zwłaszcza twórców, w tym reprezentujących mniejszości narodowe w Polsce, wielokrotnie swoje utwory przedstawiała jako gość międzynarodowych festiwali kulturalnych, np.: Światowych Spotkań Kultury Romskiej czy uroczystych inauguracji Międzynarodowego Dnia Romów (8 marca 2008 roku do wspólnego występu poetyckiego w Pałacu Działyńskich zaprosiła Dominika Górnego), a w sierpniu 2017 r. wystąpiła jako poetycki gość programowy podczas koncertu Europejskiej Orkiestry Romskiej w Auli UAM.
Czytała swoje wiersze, aforyzmy czy utwory satyryczne m.in.: na literackich spotkaniach autorskich w: klubie ZAK („Jesienne impresje”, 2006) i macierzystym poznańskim Klubie Literackim „Dąbrówka” (m.in. wieczór pn. „Iluzjonia” w 2017 r.) w Pałacu Działyńskich w Poznaniu (2008), Domu Bretanii, Międzynarodowym Domu Kultury w Międzyzdrojach, m.in. jako gość warsztatów literackich prowadzonych przez Jerzego Grupińskiego (2008), kilkakrotnie w Domu Romskim (np. na integracyjnych spotkaniach literackich w ramach Światowych Spotkań z Kulturą Romską), Muzeum Arkadego Fiedlera w Puszczykowie, Muzeum Etnograficznym w Poznaniu. Także na specjalnej autorskiej biesiadzie poetycko-muzycznej w sanatorium w Ludwikowie (2008) i np. jako gość poznańskiego 38. Dwujęzycznego Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego podczas festynu tej niezwykłej oazy edukacyjnej (2019), a ostatnio w tej szkole na spotkaniu wigilijnym dla seniorów (grudzień 2022). Również poza Polską – w Helladzie na Krecie w Rethymnonie i Adelianos Kampos (2010).
To tylko część przykładów prezentacji i wystąpień publicznych.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Prace plastyczne na wystawach: MASTRiN: w Pałacu Działyńskich „Harmonia”, dedykowanej Czesławowi Miłoszowi w Roku Czesława Miłosza (2011) oraz w Bibliotece w Buku (2012), a w Auli UAM − na ekspozycji będącej wydarzeniem powiązanym tematycznie z koncertem Międzynarodowej Orkiestry Romskiej (2017). Także eksponowane były w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim (2019). Podczas oficjalnej inauguracji V Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej prezentowała je w Auli Lubrańskiego w Collegium Minus UAM, w ramach programu tego wydarzenia (2021). Ponadto − w macierzystym poznańskim Klubie Literackim „Dąbrówka”, m.in. na spotkaniu autorskim „Iluzjonia” w 2017 r., a poza Polską − w Rethymnonie i Adelianos Kampos (Kreta – Grecja, 2010).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Nagrody: w konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Nauka: Wiedzę akademicką zdobywała w UAM oraz AE.
⇒⇒⇒⇒⇒ W organizacjach m.in. członkini: od 2001 roku Zarządu Głównego Związku Zawodowego Dziennikarzy, od 2005 roku (dwie kadencje, czyli 8 lat) Zarządu Głównego Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy oraz członkini poznańskiego oddziału KSD, poznańskiego Klubu Literackiego (od 70. roku XX w.), a kaliskiego Klubu Aforystów WO ZLP (od 2017 r.).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Upodobania, poglądy: Miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka rozwoju dialogu kultur.
