Stefania Pruszyńska: Intro nostalgiczne. Wszelkie prawa zastrzeżone
Wiersz „Na rozstajach” ma niecodzienną historię, sięgającą drugiej połowy lat 80. Pisałam go dopiero w 2006 r. w okolicznościach tragedii innej rodziny, wprawdzie nie 4-osobowej, lecz wielodzietnej, nadto wywodzącej się z Romów. W treści wiersza tkwi ledwie okruch tego, co przyniosło mi moje osobiste i mojej rodziny doświadczenie i przeżycia, lecz nadałam jej barwy metafory osadzonej w kontekście romskim ze znanym powszechnie stereotypem wizji Romów wędrujących dawniej po świecie taborami w poszukiwaniu szans na życie. Dramaty jednakże niosą, bez względu na pochodzenie ludzi, wszystko to, co jest wspólne człowieczeństwu ugiętemu niebywałym wyzwaniem. Ocalonym pozostaje najpierw walczyć o przetrwanie w warunkach niejednej przeciwności losu, a później – pokonywać traumę…
Stefania Pruszyńska
Na rozstajach
Na rozstajach przestrzeni
pod dachem nocy bezokiej
toczą się wolno cienie pamięci
tabory zmęczone
koślawymi kołami
echo rżenia koni zastygło
w kamienie dróg dalekich
brzeg dobrego czasu
zdarł nadzieję z powiek
spopielił źdźbła
i teraz tylko cisza
lgnie do źrenic
jak syte źrebię
cienie pamięci toczą
tabory umarłych dni
myśl jednak nie zastyga
łuną się ugina i wspina
z cierni układa ptaki
hej obudźcie się skrzypce
zadrżyjcie tysiącem słońc
tańczcie moc śpiewajcie łąki
Historia wiersza. Nie przewidując takiego celu tworzonego utworu, jedną z pierwszych jego wersji − egzemplarz w rękopisie spontanicznie przekazałam do licytacji na aukcji na rzecz pogorzelców romskich, wielodzietnej rodziny romskiej. Był unikatowym darem, obiektem nierzeczowym − poetyckim. Aukcja odbyła się pod przyjaznym dachem Szkoły Muzycznej w Poznaniu, na ul. Solnej (patrz na dołączony link do publikacji mojego pióra pt. „Artyści – pogorzelcom romskim. Koncert i aukcja”, opisującej to wydarzenie z 17 sierpnia 2006 r.).
„Na rozstajach” był jednym z 2 wybranych przeze mnie wierszy tematycznie nawiązujących do społeczności romskiej, które na zaproszenie jako programowy gość poetycki prezentowałam ze sceny Auli UAM 20 sierpnia 2017 r. w ramach zorganizowanego tam koncertu Międzynarodowej Orkiestry Cygańskiej i występu zespołu tancerek Rady Radosławy Bogusławskiej, będących kolejną coroczną realizacją Światowych Spotkań z Kulturą Romską. Te inicjatywy związane z romskim środowiskiem artystycznym i integrujące to środowisko z różnymi pozaromskimi środowiskami artystycznymi, w tym literackimi, oraz na rzecz społeczności poznańskiej dzielnicy Sołacz − firmuje od lat Fundacja „Bahtałe Roma”, zawiadywana przez Annę Markowską. Niektóre ze zorganizowanych dotąd cyklicznych wydarzeń miały także patronacki szyld Światowej Izby Lordów Romskich oraz Fundacji „Ars Bonitas”, prowadzonej przez Gabrielę Tobołę (patrz: relacja z filmem i fot. z tego wydarzenia, udostępniona w linku pod niniejszą publikacją).
Ten utwór (podobnie jak inne) był opublikowany m.in. w antologii Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej i dwujęzycznych antologiach poezji współczesnej, wydanych przez WO ZLP i Fundację Literacką „Jak podanie ręki”, prowadzoną przez Danutę Bartosz, poetkę i wieloletnią przedstawicielkę zarządu oddziału poznańskiego, a od 2016 r. wielkopolskiego oddziału ZLP, obecnie honorową prezes WO ZLP i aktywną edytorkę publikacji książkowych. Wiersz znalazł się również na łamach „Protokołu Kulturalnego” (nr 84/2023).
Przytaczam strofy „Na rozstajach” z antologii polsko-francuskiej „Jak podanie ręki” (Comme serrer la main), wydanej w Poznaniu w 2018 roku i dystrybuowanej podczas II Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej. Autorką przekładu na język francuski jest poetka mieszkająca w Belgii − Leokadia Komaiszko.
Warto wskazać, że różne antologie poezji współczesnej, aforyzmów, ukazujące się w Poznaniu, towarzyszą corocznym wydarzeniom tutejszego i regionalnego wielkopolskiego środowiska literackiego: Międzynarodowemu Listopadowi Poetyckiemu Poznańskiego Oddziału ZLP i od 2017 r. − Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej Wielkopolskiego Oddziału ZLP oraz organizowanego w jej ramach w Kaliszu Międzynarodowego Festiwalu „Aforystykon”, poświęconego twórczości aforystycznej.
W egzemplarzu przywołanej antologii polsko-francuskiej „Jak podanie ręki” (Comme serrer la main) pozostawił dla mnie wpis dedykacyjny Dirk Uwe Becker, poeta z Niemiec, upamiętniając współobecność na jednym z wieczorów literackich Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej (2018 r.), podczas którego w „Poema Cafe” pod poetycką i koncertową batutą Aresa Chadzinikolau odbywaliśmy poetycką, wspomnieniową polsko-grecką podróż poświęconą pamięci jego ojca Nikosa Chadzinikolau − pisarza, poety i tłumacza.
Stefania Pruszyńska
Artyści – pogorzelcom romskim. Koncert i aukcja
Międzynarodowa Orkiestra Cygańska w Auli UAM w Poznaniu. Koncert z poezją i wystawą
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.), redaktorka-korektorka książek literackich, animatorka kulturalna.
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, satyry, grotesek, aforyzmów oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą (m.in. w stylu bliskim realizmowi magicznemu).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 36-letnim doświadczeniem zawodowym w pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE ⇒ ⇒ książka poetycka „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka - recenzje wywiady”, 1. tom (WO ZLP, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024) ⇒⇒ ⇒ W książkach innych autorów ⇒⇒ ⇒ ANTOLOGIACH poetyckich i tematycznych - antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (2017-2024) Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) i charytatywnych ⇒⇒ ⇒ CZASOPISMACH: we własnej w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), czasopismach ogólnopolskich i regionalnych, cyklicznych wydawnictwach (miesięcznikach, kwartalnikach, rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych (np.: „Welcome to Poznań”, Magazyn Muzyczny BRZMIENIA, „Merkuriusz Polska” „Wielkopolski Widnokrąg”, „Protokół Kulturalny”). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP, w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy (2015), na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM (2017), Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2019 i 2023), Jeżyckim Centrum Kultury w Starej Prochowni (poezja i wystawa prac graficznych (2024); poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Członkini m.in.: w latach 2005-2018 - Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, w tym Zarządu Głównego; Związku Zawodowego Dziennikarzy (od 2001 r.), Klubu Aforystów przy WO ZLP, Klubu Literackiego „Dąbrówka”, Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej...
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
