
Opowieść o zimie w dekoracji przedszkolnej na osiedlu Jana III Sobieskiego w Poznaniu, którą utrwaliłam fotoobiektywem w 2014 roku, nijak się ma do tegorocznego grudnia. Polscy meteorolodzy na podstawie obserwacji i pomiarów temperatur jednoznacznie wskazują na fakt, że dotąd żaden grudzień nie był tak ciepły. Jakiej więc można oczekiwać prognozy z polskich przysłów ludowych, które gromadziły mądrość przekazywaną z ust do ust w czasach, gdy nie było mowy o zmianach klimatycznych i natura nie była w takim stopniu jak współcześnie obciążona skutkami cywilizacji?
Wybrałam 14 przysłów nawiązujących do grudnia, Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Kiedyś ich treści w jakiejś mierze zastępowały prognozy synoptyków i meteorologów. Dla ludzi gospodarujących na roli miały one niebagatelne znaczenie. Stanowiły przesłanki do optymizmu lub ostrzegały przed następstwami zjawisk odbiegających od normy.
Grudzień — łudzień.
Grudzień — studzień.
Grudzień — trudzień.
Mroźny grudzień i wiele śniegu, żyzny roczek będzie w biegu.
Suchy grudzień —sucha wiosna i suche lato.
Boże Narodzenie po wodzie, Wielkanoc po lodzie.
Jeśli dzień wigilijny pogodny, będzie roczek urodny.
Na Boże Narodzenie przybywa dnia na kurzą stopkę (kurze stąpienie).
Jeśli śnieg, gdy Bóg się rodzi, owoc bardzo obrodzi.
W Wigilię mróz, będzie siana wóz.
Gdy w Nowy Rok skwar i upał, baran wilka będzie chrupał.
Na Nowy Rok przybyło dnia na barani skok.
Nowy Rok jaki, cały rok taki.
Rok Nowy pogodny, zbiór będzie dorodny.
Z przysłów zacytowanych z I i II tomu „Nowej księgi przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich”, powstałych w oparciu o dzieło Samuela Adalberga pod kierunkiem Juliana Krzyżanowskiego, zwraca uwagę niezwykłe brzmienie noworocznego: Gdy w Nowy Rok skwar i upał, baran wilka będzie chrupał. Wiadomo, że niczego dobrego nie można by wywróżyć z buntu przyrody-natury, który symbolizowałby zmianę ról ssaka hodowlanego i ssaka drapieżcy…
Stefania Pruszyńska
Fot. i oprac. graficzne: Stefania Pruszyńska
Na fot.: opowieść o zimie − dekoracja w Przedszkolu „Król Elfów” na osiedlu Jana III Sobieskiego w Poznaniu ze stycznia 2014 roku.
Źródło przysłów: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, Państwowy Instytut Wydawniczy, t. I, Warszawa 1969, s. 750: 5, 7, 8, 12, 14, 2; s. 138: 5; s. 140: 26, 35, 37.
Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, Państwowy Instytut Wydawniczy, t. II, Warszawa 1970, s. 654: 7; s. 655: 13; 17, 32.
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.), redaktorka-korektorka książek literackich, animatorka kulturalna.
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, satyry, grotesek, aforyzmów oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą (m.in. w stylu bliskim realizmowi magicznemu).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 36-letnim doświadczeniem zawodowym w pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE ⇒ ⇒ książka poetycka „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka - recenzje wywiady”, 1. tom (WO ZLP, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024) ⇒⇒ ⇒ W książkach innych autorów ⇒⇒ ⇒ 20 ANTOLOGIACH poetyckich i tematycznych - antologiach poezji współczesnej oraz antologiach poetyckich dwujęzycznych (2018-2025) Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki” (2018 -2025), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 „Którzy pogardy nie mogli znieść” (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) i charytatywnych (m.in. wyd. Krywaj) ⇒⇒ ⇒ CZASOPISMACH: we własnej w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), polonijnych i polskich -ogólnopolskich i regionalnych, cyklicznych wydawnictwach (miesięcznikach, kwartalnikach, rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych (np.: Mies. Kulturalny „Arkusz”, „Welcome to Poznań”, Magazyn Muzyczny BRZMIENIA, „Merkuriusz Polska” „Wielkopolski Widnokrąg”, „Protokół Kulturalny”). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach autorskich w Klubie Literackim DĄBRÓWKA (2013, 2017, 2025), w 8 edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP (2018-2025) oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP, w Poznaniu - m.in.: w klubie ZAK (2006), PoemaCafe, Pałacu Działyńskich (2008), Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy (2015), na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM (2017), Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2019 i 2022), Jeżyckim Centrum Kultury w Starej Prochowni (poezja i wystawa prac graficznych - 2024), UMP, sala Biała (2023-2025); poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos (2010).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów, prac naukowych i in.⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Członkini m.in.: w latach 2005-2018 - Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, w tym Zarządu Głównego; Związku Zawodowego Dziennikarzy (od 2001 r.), Klubu Aforystów przy WO ZLP, Klubu Literackiego „Dąbrówka”, Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej...
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.