„Serce Roma nie śpi, gdy dzieje się krzywda ludziom”. Tak powiedział nieznajomy w reakcji na moją informację, że zaraz rozpocznie się z myślą o rodzinie pogorzelców romskich koncert ze zbiórką pieniędzy i aukcją darów. I wyjaśniłam: zagrają artyści romscy dla Romów. Ów nieznajomy, któremu któryś z przyjaciół poskąpił bliższych szczegółów o wydarzeniu, podjął ze mną rozmowę 17 sierpnia przed Zespołem Szkół Muzycznych przy ul. Solnej w Poznaniu.
Pogorzelcy otrzymali od sztabu kryzysowego i Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie tymczasowe lokum poza Poznaniem. Pozostał ledwie miesiąc, gdy będą musieli opuścić darowany im dach nad głową. W tej sytuacji nic dziwnego, że ci ludzie rozżaleni i zrozpaczeni szukali wyjścia z opresji w pomocy od swoich czy innych przyjaznych im osób, rodzin, a przede wszystkim w urzędach i kolejnych instytucjach. „Bo co dalej? Co z dziećmi?”.
Charytatywny koncert Miklosza Deki Czurei z rodzinnym zespołem „Tatra Roma”. Nie szczędząc energii potrzebnej do wydobycia mistrzowskiego, nie niszczycielskiego, lecz budzącego zachwyt i podnoszącego nastrój – ognia ze swoich skrzypiec, Miklosz Deki Czureja wystąpił ze swoimi córkami: Sarą Czureją, znakomicie grającą na cymbałach, tańczącymi i śpiewającymi Sandrą Czureją i Sylwią Czureją oraz akompaniującym na keyboardzie synem Markiem Czureją.
Obecna na koncercie wielodzietna rodzina romska, która straciła w pożarze cały dobytek, widząc grupę zainteresowanych ich losem i słysząc tę muzykę tak szczerze im ofiarowaną, emanującą optymizmem i energią, mogła się przekonać, że nie jest osamotniona. I nabrać otuchy, jako że także solidarność z nią i wolę udzielenia pomocy okazali nieznani im dotąd ludzie. A na przyjście na zorganizowaną akcję pomocową nie skąpili ani czasu, ani zaangażowania najwrażliwsi nie tylko Romowie, lecz też nie-Romowie.
Aukcja z wierszem. Szczerzy ludzie sypnęli datkami do kapelusza dla poszkodowanej w pożarze rodziny – za wystawione na licytację przedmioty, rzeczy, wśród których były m.in.: płyty „Tatry Romy”, gitara, obrus ze wschodnią ornamentyką. I także egzemplarz mojego wiersza, który tworzyłam wcześniej, a ad hoc − w kilku różnych wersjach, mając na uwadze i cel, i przede wszystkim niepojęty w swym wymiarze ludzki dramat − z pochłoniętym przez ogień dobytkiem i ogromem przeżyć wywołanych przez szalejący żywioł. Podołali wyzwaniu uratowania życia, lecz zaraz opresję wzmogły podejmowane z desperacją poszukiwania bezpiecznego lokum. Ich dotychczasowa i tak niełatwa egzystencja została zburzona do szczętu. Takie przeżycia i sytuacje pozostawiają w psychice piętno traumy na lata.
Stefania Pruszyńska
Na rozstajach
Na rozstajach przestrzeni
pod dachem nocy bezokiej
toczą się wolno cienie pamięci
tabory zmęczone
koślawymi kołami
echo rżenia koni zastygło
w kamienie dróg dalekich
brzeg dobrego czasu
zdarł nadzieję z powiek
spopielił źdźbła
i teraz tylko cisza
lgnie do źrenic
jak syte źrebię
cienie pamięci toczą
tabory umarłych dni
myśl jednak nie zastyga
łuną się ugina i wspina
z cierni układa ptaki
hej obudźcie się skrzypce
zadrżyjcie tysiącem słońc
tańczcie moc śpiewajcie łąki
Wiersz mojego autorstwa (tutaj podany w jednej z wersji) nawiązujący do wizji utraty i trudnej drogi do nadziei znalazł godnego nabywcę – ku mojej satysfakcji z tego jego dodatkowego pożytku.
Pozostały pytania: Co przyniesie tej rodzinie los? Jaką dalszą pomoc otrzymają i jakie jest możliwe rozwiązanie tak dramatycznej ich sytuacji?
Stefania Pruszyńska
Na fot.: Miklosz Deki Czureja, wybitny wirtuoz skrzypiec, lider rodzinnego zespołu „Tatra Roma” w obsadzie: Sara Czureja − utalentowana cymbalistka (cymbały węgierskie), solistka i tancerka, Sylwia Czureja − solistka i tancerka, Sandra Czureja − tancerka i wokalistka, Marek Czureja − solista i muzyk (keyboard). Autor fot.: T.J.G.
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.), redaktorka-korektorka książek literackich, animatorka kulturalna.
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, satyry, grotesek, aforyzmów oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą (m.in. w stylu bliskim realizmowi magicznemu).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 36-letnim doświadczeniem zawodowym w pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE ⇒ ⇒ książka poetycka „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka - recenzje wywiady”, 1. tom (WO ZLP, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024) ⇒⇒ ⇒ W książkach innych autorów ⇒⇒ ⇒ ANTOLOGIACH poetyckich i tematycznych - antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (2017-2024) Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) i charytatywnych ⇒⇒ ⇒ CZASOPISMACH: we własnej w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), czasopismach ogólnopolskich i regionalnych, cyklicznych wydawnictwach (miesięcznikach, kwartalnikach, rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych (np.: „Welcome to Poznań”, Magazyn Muzyczny BRZMIENIA, „Merkuriusz Polska” „Wielkopolski Widnokrąg”, „Protokół Kulturalny”). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP, w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy (2015), na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM (2017), Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2019 i 2023), Jeżyckim Centrum Kultury w Starej Prochowni (poezja i wystawa prac graficznych (2024); poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
Organizacje. Członkini m.in.: Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, w tym Zarządu Głównego (2005-2018), Związku Zawodowego Dziennikarzy (od 2001),Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Klubu Aforystów przy WO ZLP, Klubu Literackiego DĄBRÓWKA oraz innych artystycznych pozastrukturalnych.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
