Ionium, Stefania Pruszyńska. Wszelkie prawa zastrzeżone
„Zawsze chciałem zrobić film o współczesnej Polsce, o ludziach, których znam, film, który dotykając losów zwykłych ludzi, zamknie je w atrakcyjną dla widza formę i jednocześnie będzie uniwersalny i zrozumiały pod każdą szerokością i długością geograficzną” – Maciej Ślesicki.
Obraz Macieja Ślesickiego „Trzy minuty – 21:37”, który tworzył w plenerach Warszawy od 8 października do 21 grudnia 2008 r., jest zainspirowany odwołaniem do pamięci Polaków o trwodze i bólu – w akcie niezwykłej solidarności w pamiętny dzień 9 kwietnia 2005 r., tydzień po śmierci Jana Pawła II, kiedy to w całej Polsce o 21.37, godzinie Jego odejścia na wieczne łąki, wygaszono światła, a zapalono świece w oknach… W czołówce filmu nadano tej chwili swoistą symbolikę i obraz niezwykłej jasnej energii nad Polską. To światło modlitwy, o którym mówi się w środowiskach wiernych, nie tylko chrześcijańskich, jako energii kumulującej się nad skupiskami ludzi, wspólnotami uniesionymi duchowo w intencjach skierowanych do Boga, np.: na placu św. Piotra w Rzymie, nad Lednicą, w świątyniach podczas nabożeństw, procesji, pielgrzymek do miejsc objawień i w miejscach objawień czy nawiedzanej przez miliony pielgrzymów z całego świata i tak ważnej dla wyznawców judaizmu – Ścianie Płaczu w Jerozolimie, przy której podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej modlił się 26 marca 2000 r. Jan Paweł II.
Film M. Ślesickiego nie nosi w sobie cech religijnego przesłania ani nie ma charakteru religijnego. To kino dramatyczne, psychologiczne z międzyludzkich konfliktów, silnych napięć. I sytuacji raz zaskakujących absurdalnością, raz ekstremalnym tragizmem, a też i takich, lecz nielicznych, które wywołują spontaniczny wybuch śmiechu. Demistyfikuje ludzkie małości i nieprawości: głupotę, prymitywizm, bezduszność, egoizm, przemoc, okrucieństwo. Chociaż to niejedyne klimaty.
Postawy współczesnych postaci, bo o nich ten film mówi tak wiele, stanowią terytorium pochwycone w realizmie. Jedne ze scenami rodem z ludzkiego piekła, inne ze zderzeń kontrastów między tym, co potencjalne w dobru i złu. Niosą dynamikę i cechy bliskie naturalności, a więc nierzadko sięgają również szczytów skrajnych emocji. I tak oto mamy do czynienia z niemal quasi-modelem mentalnym, zaskakującym jednak i niejednoznacznym. Taki właśnie realizacyjny zamysł sprawia, że w percepcji stworzonej fabuły zacierają się różnice między tym, co wysublimowane w zamiarze twórczym, a tym, co niesie wartki potok zdarzeń i postaw ludzkich w rzeczywistości. Film staje się w odbiorze niemal autentyczną, niewyreżyserowaną odsłoną życia. Z naturalną wielością i intensywnością niedopowiedzeń, które skrywają w sobie potencjały domyślnych subtelności.
Fabuła filmu splata losy bohaterów w czterech wątkach: z życia malarza, reżysera, lektorki i nauczycielki angielskiego oraz ojca i syna. Na drugim i dalszym planie – zwyczajność, codzienność miasta, a też wioski – wybrana w apogeach sytuacyjnych, co tworzy zwięzłość zarówno scen dramatycznych, jak i lirycznych i wzmaga emocjonalnie wysokie reakcje. Godzina 21.37 z tytułu tej kreacji filmowej stanowi moment, w którym bohaterów łączy przemiana. Tę właściwość obrazu Sielickiego dostrzegą i docenią jednakże widzowie. Nikt jednak nie może liczyć na wydobycie z fabuły gotowych odpowiedzi na pytania, które stawia.
Niektóre sceny niosą fantasmagoryczny przekaz, rozbudzający wrażliwość i wyobraźnię obrazami: nagle z ciężarówek wybiegają konie i pędzą przed siebie w nieznane, wymijając szpalery stojących samochodów. Konie, które w powszechnym odczycie byłyby zawiezione na rzeź. Inną oprawę ma scena zmagań o pełnię dialogu chłopca (znakomita rola Marcina Walewskiego!) z urodziwym białym koniem, którego zachęca do ucieczki, najwyraźniej mając silne przekonanie czy nadzieję, że to jedyna droga rumaka do wolności i życia. Jednakże słowa tegoż chłopca, spokojnie wypowiedziane do ojca w finale filmu: „wolę zabić człowieka”, zdumiewają. Odsłaniają świadomość dziecka, w której ocena relacji świata ludzi i świata zwierząt dojrzała do osądu człowieka. A co znamienne – ten osąd nie odrzuca potencjalnej przemocy wobec osądzonego.
Obsada filmu M. Ślesickiego, jego pierwszoplanowych bohaterów (wraz z już wymienionym Marcinem Walewskim w roli chłopca): Agnieszka Grochowska – lektorka angielskiego, Lidia Sadowa – córka reżysera, Bogusław Linda – malarz, Krzysztof Stroiński – reżyser, Paweł Królikowski – ojciec chłopca, Modest Ruciński – wrażliwy młodzieniec z psem – przemawia w walorach psychologicznych, moralnych, artystycznych i kreatorskich obrazów, scen i dialogów. Muzyka Przemysława Gintrowskiego znakomicie i wielobarwnie dopełnia i akcentuje dramaturgię.
W stworzenie filmu dopisały się swoim poparciem: Centrum Myśli Jana Pawła II, Polski Instytut Sztuki Filmowej (dofinansował ten obraz kwotą 3 mln zł) i Instytut Papieża Jana Pawła II.
„Trzy minuty – 21:37” Macieja Ślecickiego swoją światową premierę miały 26 maja 2010 roku. Premiera w Polsce przypadła – 1 kwietnia. Film obejrzałam na pokazie przedpremierowym w Poznaniu – 16 marca 2011 r. w kinie „Rialto”.
Stefania Pruszyńska
_______________________________________________________________________________________________________________
(Publikacja wznowiona z marca 2011 roku, aktualizowana).
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.), redaktorka-korektorka książek literackich, animatorka kulturalna.
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, satyry, grotesek, aforyzmów oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą (m.in. w stylu bliskim realizmowi magicznemu).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 36-letnim doświadczeniem zawodowym w pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE ⇒ ⇒ książka poetycka „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka - recenzje wywiady”, 1. tom (WO ZLP, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024) ⇒⇒ ⇒ W książkach innych autorów ⇒⇒ ⇒ ANTOLOGIACH poetyckich i tematycznych - antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (2017-2024) Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) i charytatywnych ⇒⇒ ⇒ CZASOPISMACH: we własnej w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), czasopismach ogólnopolskich i regionalnych, cyklicznych wydawnictwach (miesięcznikach, kwartalnikach, rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych (np.: „Welcome to Poznań”, Magazyn Muzyczny BRZMIENIA, „Merkuriusz Polska” „Wielkopolski Widnokrąg”, „Protokół Kulturalny”). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP, w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy (2015), na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM (2017), Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2019 i 2023), Jeżyckim Centrum Kultury w Starej Prochowni (poezja i wystawa prac graficznych (2024); poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
Organizacje. Członkini m.in.: Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, w tym Zarządu Głównego (2005-2018), Związku Zawodowego Dziennikarzy (od 2001),Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Klubu Aforystów przy WO ZLP, Klubu Literackiego DĄBRÓWKA oraz innych artystycznych pozastrukturalnych.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
