Bezprzykładnie antyludzki, ówczesny mechanizm społeczno-polityczny sowieckiej Rosji z lat 30. XX wieku obnażył swoją pustkę duchową, kamienną ironię władzy nastawionej na dostosowanie życia ludzi do założeń ideologii. Uwolnił demony, doprowadzając do klęski człowieczeństwa na niewyobrażalną skalę.
Nie sposób bez skurczu serca i przerażenia przyjąć historię udokumentowaną na wyeksponowanych na wystawie fotografiach czy przekazaną przez naocznych świadków w filmie, który jest wyświetlany na ścianie. Te obrazy Ukrainy z tamtych tragicznych scenariuszy nieludzkiego umierania z głodu, pisanych przez cyniczną władzę, uprzytamniają prawdę znaną mało lub prawie wcale młodszym pokoleniom. Prawdę, która upomniała się o pamięć o tak licznych 6 − 7 milionach ofiar. Te tragiczne statystyki oceniane są nawet na 10 – 15 mln ofiar.
Niewyobrażalnie okrutna rzeczywistość została zadana człowiekowi przez system przymusu. Nieludzkie były mechanizmy tego systemu. A tylu ulegało mechanizmom władzy i nikt z ówczesnego świata nie zdążał z pomocą humanitarną do głodujących.
Wizerunki tylko nielicznych z tych nieobecnych przetrwały na fotografiach. Inni pozostali w obolałej i nadal płonącej pamięci żywych − jednych cudem ocalałych, innych ocalałych sposobem.
W rzeczywistości Ukrainy z lat 1932 − 1933 okazało się, że oto brak żywności nie musi być następstwem klęski żywiołowej, tej wywołanej przez naturę. Ukraińcy wskazali jednoznacznie na bolszewików jako sprawców tej wyniszczającej ludzi dramaturgii, z założenia mającej wysysać życie z żywych na Ukrainie. I cel główny ich działań: wykonanie planu 5-letniego. Uspołecznianie rolnictwa, kolektywizacja gospodarstw chłopskich na siłę, „rozkułaczanie rolników”, prawo pięciu kłosów (za zerwanie pięciu kłosów groziła kara śmierci lub 10 lat łagru − na podstawie dekretu Stalina z 7 sierpnia 1932 roku „O ochronie mienia przedsiębiorstw państwowych, kołchozów, spółdzielni oraz wzmocnieniu własności społecznej socjalistycznej”).
Słyszę głos tłumacza ścieżki dźwiękowej filmu. Niektórzy wycieńczeni głodem sami szli pod cmentarz, by tam umrzeć. A zmarłe dzieci układano na taczkach i wywożono je do pobliskiej nekropolii. Pod jedną z fotografii w objaśnieniu podano, iż zmarłych wrzucano do rowu i zasypywano ziemią zaledwie do kolan, najprawdopodobniej z braku sił tych ludzi dokonujących grzebania zwłok. W tych straszliwych okolicznościach, jak dla ucztowania skrajnej ironii, propagandowo „ukulturalniano” chłopów muzyką. Wysyłano do głodujących wsi zespoły muzyczne, by sowieccy żurnaliści mogli potem żonglować wielobarwnymi opisami rzekomej tamtejszej sielankowej rzeczywistości kołchozowej czy lukrować ją tak perfidnym kłamstwem, jakoby w niej wszyscy osiągali szczytny poziom życia w dostatku .
Na jednym ze zdjęć są przesłuchiwani chłopcy, którzy zabili swojego kolegę, aby go zjeść. Za tę zbrodnię skazano na Ukrainie na 35 lub 10 lat łagru albo na karę śmierci − w sumie 2505 doprowadzonych głodem do stanu zezwierzęcenia ludzi. Czytając opis tej fotografii, próbowałam pozbierać myśli. Stałam jak słup soli. Przyglądałam się później ludziom, którzy zatrzymywali się przy tym dokumencie. Wszyscy nieruchomieli.
„Wielki Głód” (Hołodomor) aż 26 państw świata uznało za zbrodnię ludobójstwa. Polska zdecydowała o tym 6 grudnia 2006 roku uchwałą Sejmu − po przyjęciu 28 listopada 2006 roku na wniosek Wiktora Juszczenki takiej ustawy przez Radę Najwyższą Ukrainy.
Poznańską wystawę „Wielki Głód na Ukrainie” (1932 − 1933) zorganizowano w Odwachu na Starym Rynku i udostępniono publiczności 12 maja 2008 r. w ramach I Festiwalu Kultury „Ukraińska Wiosna”. Będzie czynna do 18 maja.
Stefania Pruszyńska
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 34-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
