Moim rozmówcą jest Jerzy Jernas, dyrektor Festiwalu Niezależnej Twórczości Filmowej „Wyścig Jaszczurów”.
Stefania Golenia Pruszyńska: To już druga edycja prezentacji czy nawet demonstracji filmowej niezależności pod szyldem „Wyścig Jaszczurów”. Jaki był początek pomysłu? Idea tego festiwalu wyrosła…
Jerzy Jernas: –…z buntu przeciwko ograniczeniom, które wprowadzili organizatorzy innych festiwali. Zaczęli oni stosować kryterium wieku autorów – uczestników do 35. roku życia.
Oznaczałoby to ni mniej, ni więcej, że po 35. roku życia istnieje wielka pustynia ludzka, pustynia twórcza, w tym – filmowców…
– W tej sprawie występowaliśmy nawet do Rzecznika Praw Obywatelskich. Okazało się zaraz, że taka praktyka jest zgodna z naszym prawem. Tymczasem Unia Europejska przyjęła w ubiegłym roku normy, które zakazują tego typu praktyki. Polska jednak jeszcze nie dostosowała prawa do europejskiego.
W takim razie uprzywilejowane są młodsze pokolenia.
– Młodzi chcą wziąć wszystko! A ten festiwal stanowi dowód dużej aktywności i sprawności zawodowej autorów dojrzałych. Widać, że 77-latek może zrobić bardzo dobry film, którego z uwagi na mniejsze doświadczenie nie zrealizuje młodszy autor. Film starszego zawsze będzie lepszy niż młodszego, bo oprze się na jego wiedzy i doświadczeniu, których nie ma jeszcze młody.
A kim jest i ile ma lat najstarszy z autorów uczestniczących w tym festiwalu?
– Najstarszym autorem biorącym udział w tegorocznej edycji festiwalu jest Bohdan Kezik – 77-latek. Nakręcił on obraz o Ludmile Jakubczak, piosenkarce znanej z takich wykonań, jak: „Gdy mi Ciebie zabraknie” czy „Szeptem”, która w 61 r. tragicznie zmarła, w wypadku. Bohdan Kezik jest muzykiem z Warszawy, zna doskonale całe to środowisko. W jego filmie o bohaterce wypowiadają się: Halina Kunicka, Irena Santor, Sława Przybylska. Na taśmie zawarł nie tylko te wypowiedzi, lecz również materiały archiwalne oraz amatorskie z życia prywatnego Ludmiły Jakubczak.
Zatem praktycznie Bohdan Kezik stworzył pośmiertnie film-portret Ludmiły Jakubczak… A powracając do programu konkursowego festiwalu, co uznaje Pan za szczególne i jak Pan ocenia zainteresowanie poznańskiej publiczności tymi projekcjami?
– Bardzo mnie, nas, cieszy, że na widowni jest sporo młodych. To pewnie i też skutek promowania tego festiwalu na poznańskich uczelniach, także w radiu i w portalach internetowych. Cechą charakterystyczną zaś tego festiwalu jest to, że główną nagrodę przyznaje publiczność, a młodzi – Jaszczura studenckiego.
A fakt, że twórcy filmów prezentowanych w „Wyścigu Jaszczurów” są osobami w wieku dojrzałym ma jakiś wpływ na tematykę, np. na tropy takie, które fabułą prowadzą do historycznych już zdarzeń, postaci?
– Na festiwalu pojawiły się wszystkie gatunki filmowe – zarówno filmy aktorskie, dokumenty, animacje, jak i obrazy eksperymentalne.
Wyreżyserował Pan film „Narodziny Wolności”, który niedawno, 20 marca tego roku, miał w kinie Muzaswoją premierę, a wczoraj, 6 czerwca – był emitowany w poznańskiej telewizji WTK (o 20.10)…
– Termin tej emisji w telewizji WTK nie był przypadkowy. Wypadł dokładnie w 18. rocznicę powstania poznańskiej TV-Es, o której ten film opowiada, prezentując na jej przykładzie historię narodzin wolnych mediów w wolnej Polsce.
Festiwal przytuliło kino Muza.
– Naszym partnerem jest Estrada Poznańska, do której należy kino Muza. Udzielili nam tu swojej gościny.
Ciekawi mnie droga projektu – od idei do realizacji, a zwłaszcza do otrzymania środków potrzebnych na sfinansowanie tej imprezy.
– Generalnie, obowiązywał otwarty konkurs ofert. Skorzystaliśmy z dobrodziejstw płynących z odpowiednich zapisów z zakresu polityki społecznej, odpowiedzialnej za aktywizację seniorów. Organizacje pozarządowe swoją działalnością wsparły nas – umożliwiając aktywizację publiczności.
Przydałoby się jeszcze kilka szczegółów, resume.
– Tegoroczny festiwal to pokaz 14 filmów – kilku pełnometrażowych, ale i debiuty. Także pokaz filmów nagrodzonych na festiwalu „Filmowa góra”. Ciekawostką zaś były prezentacje przed seansami – fotografii i filmów autorstwa Józefa Robakowskiego, pioniera polskiego kina niezależnego, 71-latka.
Dziękuję Panu za tę rozmowę. I życzę Panu i dojrzałym twórcom kina niezależnego pomyślnych scenariuszy rozwoju tej inicjatywy, wielu sukcesów, a także optymistycznych treści tych obrazów.
– Także dziękuję.
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
