
W bieli wnętrza kościoła poznańskich Dominikanów wyczytane imiona i nazwiska zmarłych poetów miały moc wielobarwnych kwiatów, wołanych z pamięci. Zdawało się, że wszyscy oni byli tam z nami. Poeci polscy i ze świata. Z różnych epok. Znani, mało znani i prawie nieznani. Jednych podziwiano za życia, innych doceniono dopiero po śmierci. Jeszcze innych nie ominęły udręki. Niektórzy, zwani przeklętymi, sami szli w ramiona śmierci.
Pochyleniem w modlitwie, w poruszeniu niedawnym odwołaniem z ziemskich dróg poetów z Poznania: Tadeusza Stirmera, Marka Kośmidra, Ryszarda Daneckiego, rozpoczęła się msza św. w ich intencji i wszystkich poetów − zarówno wierzących, jak i niewierzących
Mszę Św. za Zmarłych Poetów 3 kwietnia br. sprawował przyjazny tej intencji nowy przeor poznańskiego klasztoru oo. Dominikanów o. Michał Pac, który jeszcze w zakrystii, gdy wskazałam mu na obecne na przygotowanej przeze mnie liście do odczytania także nazwiska poetów samobójców, stwierdził: „Oni szczególnie potrzebują modlitwy”.
Listę wspominanych poetów otwierali niedawno zmarli: Ryszard Danecki, Marek Kośmider, Tadeusz Stirmer. Pamięć sięgała do imion i nazwisk − zarówno tych znanych w Polsce, Poznaniu, regionie czy krajach Europy i na całym świecie, jak i mniej znanych, zapomnianych czy zmarłych w tragicznych okolicznościach:
Adam Asnyk, Adam Mickiewicz, Aleksander Puszkin, Andrzej Babiński, Andrzej Bursa, Andrzej Alojzy Łuczak, Anna Kamieńska, Anna Zabacka, Andrzej Waldemar Zamlewski, Artur Rimbaud, Bolesław Leśmian, Bronisława Ostrowska, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Edward Stachura, Halina Poświatowska, Jadwiga Badowska-Muszyńska, Jan Kasprowicz, Jan Kochanowski, Janina Perathomer-Weneda, Johann Wolfgang Goethe, Julian Przyboś, Juliusz Słowacki, Julian Tuwim, Kamil Baczyński, Karol Wojtyła, Kazimiera Iłłakowiczówna, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Łucja Danielewska, Maciej Suszek, Marek Obarski, Maria Konopnicka, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Michał Lermontow, Miron Białoszewski, Nikos Chadzinikolau, Osip Mandelsztam, Papusza – Bronisława Wajs, Piotr Chrystyniak, Primo Levi, Rafał Wojaczek, Rainer Maria Rilke, Roman Brandstaetter, Stefania Grodzieńska, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Stanisław Kowalczyk − o. Honoriusz, Stanisław Wyspiański, Tadeusz Gajcy, Teofil Lenartowicz, Tomasz Agatowski, Tomasz Pułka, Wincenty Pol, Wincenty Witek Różański, Wisława Szymborska, Władysław Broniewski, Włodzimierz Szymanowicz, Zbigniew Herbert, Zuzanna Ginczanka…
Po odczytaniu podanych na liście imion i nazwisk poetów, intencję za niedawno zmarłych i za wszystkich zmarłych poetów polskich i na całym świecie powtórzył o. Michał Pac, rozpoczynając liturgię wielkopostnej Mszy św. W niej zaś zgodnie z kalendarzem czytań przypomniane zostały wersy z Księgi Wyjścia (Wj 32, 7-14) „Mojżesz wstawia się za ludem”. Zaś z Ewangelii według św. Jana (J 5, 31-47): posłyszeliśmy słowa wypowiedziane przez Jezusa do Żydów: „Nie chcecie przyjść do Mnie, aby mieć życie”.
Poeci nie odchodzą daleko.
Idą do wieczności,
trwając w księgach.
Poezja mówi Poetę…
Stefania Pruszyńska, Refleksja
Poeci i Muzycy dla Poetów. Zaraz po zakończeniu Mszy św. w kościele Dominikanów uczciliśmy pamięć niedawno zmarłych poetów: Tadeusza Stirmera, Marka Kośmidra i Ryszarda Daneckiego refleksją nad ich obecnością w wybranych wierszach, a także śpiewem i muzyką. Wiersze Ryszarda Daneckiego: „Rozstanie” i „Przemijanie” z książki „Oda do młodego orzecha” z 2001 roku odczytał Paweł Kuszczyński, prezes poznańskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Wybrane fragmenty wierszy Marka Kośmidra „List gończy”, „Bez miłości” z książki „Syn człowieczy” z 1994 r i „Arka nienarodzonych” z tomu o tym samym tytule czytała Jolanta Ciecharowska. Sama zaś odczytałam wiersz „Wrzesień” Tadeusza Stirmera, dedykowany przez Niego − Jerzemu Benianimowi Zimnemu.
Oto przypomniane na tym spotkaniu i przeczytane przez Pawła Kuszczyńskiego strofy poetyckie Ryszarda Daneckiego: „Rozstanie”, „Przemijanie”:
◊ Rozstanie
Na piachu przybrzeżnym maleńkich stóp ślady.
Bezwiednie ustawiam w te ślady swe stopy.
I idę. I idę. I nie mam powrotu.
Zginęły. Gdzieś w morzu. Nie znajdę. Przepadły.
Faluje toń morska wzburzone twe łono.
Szum morza krew w skroniach gdy szliśmy tu wczoraj.
Piach morski twarz twoja twarz łzami zroszona.
Policzki wilgotne. I gorzkie. I słone…
I może te ślady – nie ślad twego buta.
Lecz wiem już. Że koniec. Pojąłem. Dziś. Tutaj.
◊Przemijanie
Od ściany ku oknu –
od ram fotografii
w krajobraz ogrom,
od sufitu granic
z nieba gwiezdny bezkres,
od faktów do marzeń,
od byłeś ku będziesz –
odwracanie twarzy…
Wybrane fragmenty wierszy Marka Kośmidra „List gończy”, „Bez miłości”, „Arka nienarodzonych” odczytane przez Jolantę Ciecharowską:
◊ List gończy
[…] Poszukuję Ojczyzny w umarłych i w nienarodzonych.
W codziennych automatach. W zawałach ustaw.
W psie na łańcuchu za niewierną kość.
W kolejkach po idee. W sercach jak dzwon […]
◊ Bez miłości
[…] Brak mi odwagi, by umrzeć z miłości.
I brak miłości, bym się narodził.
◊ Arka nienarodzonych
[…] Boga nie widać ani piekła aniołów. Ale czym
prędzej chcielibyśmy zejść prosto na ziemię.
I żyć ludzkobojnie z sercem na dłoni
z duszą na ramieniu, z ojczyzną na plecach.
Sama zaś przeczytałam strofy wybranego przeze mnie wiersza Tadeusza Stirmera pt. „Wrzesień”:
◊ Wrzesień
Przepływają ludzie i ptaki
już dwie przeszłe wiosny
smycz waruje u progu
zabliźnia się miejsce w domu
i pamięć jak ząb mądrości
Psy jak poeci
idą wprost do nieba
Bóg jest rodzaju ludzkiego,
Wrócił i merda ogonem
W muzycznym świętowaniu pamięci poetów uczestniczyli: Jolanta Ciecharowska − śpiew i Romuald Andrzejewski – instrumenty klawiszowe. Rozpoczęła je przygotowana przez Jolantę C. pieśń do tekstu „Święty Szymon Słupnik” Stanisława Grochowiaka. Wokalistka przypomniała zaraz też utwór „Jeszcze tylu z nas” poznańskiego poety, kompozytora i wokalisty zespołu Arete − Jerzego Struka. A „Ave Maria” Cacciniego wyśpiewała w natchnieniu i bez mikrofonu – wprost do ołtarza…
Stefania Pruszyńska
Grafika: Arka, Stefania Pruszyńska
Przyjaciele i Współorganizatorzy, spotkania w intencji modlitwy za zmarłych poetów oraz poetycko-muzycznego „Poeci i Muzycy dla Poetów”: O. Michał Pac, przeor kościoła Dominikanów w Poznaniu; Zdzisława Kaczmarek − poetka, sekretarz poznańskiego oddziału Zwiazku Literatów Polskich; Paweł Kuszczyński − poeta, prezes poznańskiego oddziału Związku Literatów Polskich.
Jolanta Ciecharowska – poetka, malarka, piosenkarka-wokalistka i kompozytorka;
Romuald Andrzejewski – muzyk pianista, kompozytor.
Organizatorka: Stefania Golenia (Stefania Pruszyńska) – eseistka, felietonistka, publicystka, recenzentka, redaktor wydawnictw książkowych. Poetka i autorka innych utworów literackich oraz sztuki plastycznej, animatorka kulturalna. Redaktor naczelna i właścicielka-wydawca Gazety Autorskiej „IMPRESJee” oraz IMPRESJee.pl.