Gazeta Autorska IMPRESJee.pl

    Gazeta Autorska IMPRESJee.pl

    • Gazeta Autorska IMPRESJee.pl
    • Kultura
    • Literackie Krużganki IMPRESJee.pl
    • W TECE ART-RED
    • Redakcja. Informacje

    0

    Gazeta Autorska IMPRESJee.pl · Kultura · Literackie Krużganki IMPRESJee.pl · Nauka, Natura, Społeczeństwo

    Zima w przysłowiach polskich

    • by Stefania Pruszyńska
    • 24 stycznia, 2021 at 8:00 am

    Przysłowia polskie pojawiły się po raz pierwszy w 1618 roku,  podane  w opracowanym i wydanym w Lubczy dwujęzycznym zbiorze polsko-łacińskim  przez Salomona Rysińskiego pt. Proverbiorum Polonicorum. Termin: przysłowie w języku polskim zawdzięczamy Andrzejowi Maksymilianowi Fredrze, który zawarł  je w swoim dziele Przysłowia mów potocznych (1658 r.), w takim zapisie i brzmieniu tłumacząc łacińskie: proverbium. 

    Słowo: przysłowie pojawia się nawet w Biblii: I dam je na utrapienie i na udręczenie wszystkim królestwom ziemskim, na hańbę i na przypowieść, i na przysłowie i przeklęctwo po wszystkich miejscach, do którychem je wygnał. W języku staropolskim przysłowie nazywano przypowieścią. Współcześnie w użyciu potocznym są stosowane zamiennie określenia: przysłowie, porzekadło, zwroty przysłowiowe, lecz  nauka badająca te formy  wskazuje ich różne znaczenia.

    Z tysięcy polskich przysłów,  spisywanych od wieków i gromadzonych w wielu wydawnictwach, tym razem wybrałam kilka nawiązujących do zimy.

    Gdy nie wymrozi zima, nic nie zbierze sierpień −Oskar Kolberg w: Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  873, PIW, Warszawa 1972, za: Oskar Kolberg, Przysłowia. Z rękopisów oprac. S. Swirko, w: Oskar Kolberg Dzieła wszystkie, Warszawa − Wrocław − Poznań 1961 − 1967.  Wyd. fototypiczne na podstawie pierwodruku, t.  LX 34, 1967.

    Dłużej świat zima ziębi, niż lato zagrzewa − Oskar Kolberg w: Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  873, za: Oskar Kolberg, Przysłowia. Z rękopisów oprac. S. Swirko,  w: Dzieła wszystkie, Warszawa − Wrocław − Poznań  1961 − 1967. Wyd. fototypiczne na podstawie pierwodruku, t. LX 3, 1967.

    Zima starym dokucza, a młodych naucza − Oskar Kolberg w:  Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  875, za: Oskar Kolberg, Przysłowia. Z rękopisów, oprac. S. Swirko,  w: Dzieła wszystkie, Warszawa − Wrocław − Poznań 1961 − 1967. Wyd. fototypiczne na podstawie pierwodruku, t. LX 40, 1967.

    Zima wszystko pustoszy, ale znowu za to, nagradzając wszystkiego, dodaje nam lato − Oskar Kolberg    w:  Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  875, PIW,  Warszawa 1972, za: Oskar Kolberg, Przysłowia. Z rękopisów, oprac. S. Swirko,  w: Dzieła wszystkie, Warszawa − Wrocław − Poznań 1961 − 1967. Wyd. fototypiczne na podstawie pierwodruku, t. LX 45, 1967.

    Zima jest zły gość: pustoszy spiżarnie − Oskar Kolberg, Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  875, PIW,  Warszawa 1972, za: Oskar Kolberg, Przysłowia. Z rękopisów, oprac. S. Swirko,  w: Dzieła wszystkie, Warszawa − Wrocław − Poznań 1961 − 1967. Wyd. fototypiczne na podstawie pierwodruku, t. LX 31, 1967.

    W zimie komin nam ojcem, fajerka matką, kożuch dobrodziej, a zapiecek chatką − Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  874, PIW, Warszawa 1972.

    W pierwszym tygodniu pogoda stała, będzie zima długo trwała − Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  874, PIW, Warszawa 1972.

    Gdy woda zimą w rzekach huczy, to na wiosnę mróz dokuczy − Jan Broda w: Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  873, PIW, Warszawa 1972, za: Jan Broda, Przysłowia  cieszyńskie. Rękopis z 1956 r. Archiwum NKPP.

    Lód nie kryształ, choć świeci − Andrzej Chryzostom Załuski w: Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego,  t. II, s. 317, Warszawa 1970, za: Andrzej Chryzostom Załuski, Historia Starego i Nowego Testamentu według porządku chronologii zebrana, Warszawa 1789.

    Tyle go obchodzić będzie, co zeszłoroczna zima¹ − Klemens Junosza Szaniawski w: Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. III, s.  463, PIW, Warszawa 1972, za: Klemens Junosza Szaniawski, Nowele i obrazki, t. VIII w:  Klemens Junosza Szaniawski, Tanie wydawnictwo Dzieł wybranych, t. I − X, Warszawa 1899; Wybór pism w X tomach, Warszawa 1891 − 1896.

    Podobne przysłowie jest znane i używane  we Francji: Nie dba, nic go to nie obchodzi ². Pochodzi  ono z wiersza  Testament  François Villona (ok. 1460 r.):  Mais ou sont les neiges d`antan. Przywołuje je NKPP , t. III. s. 463.

    Źródłem przytoczonych przysłów jest IV-tomowa Nowa księga przysłów polskich, praca zbiorowa pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego, wybitnego badacza przysłów, paremiologa³, której poszczególne tomy Państwowy Instytut Wydawniczy  wydał w latach 1969 − 1978 w Warszawie.  Zespół redakcyjny tego wydawnictwa stworzył je w oparciu o dzieło Samuela Adalberga, dlatego Nową księgę przysłów polskich nazywa się też nowym Adalbergiem.

    Wybrałam najstarsze wersje  poszczególnych przysłów spośród uporządkowanych chronologicznie przez autorów tego wydawnictwa.

    Stefania Pruszyńska

    ¹ Przysłowie, polskie w NKPP, t. I, s. 463.

    ²  Przysłowie francuskie, NKPP, t. I, s. 463.

    ³ Paremiolog − badacz  przysłów zajmujący się pochodzeniem, znaczeniami i porównywaniem przysłów różnych narodów.

    Fot.: Pejzaż zimowy leśny,  Dominik Golenia

    Wszelkie prawa zastrzeżone


    Tags: *Autor fotografii artystycznych, reportażowych: Dominik Golenia*Autorka tekstu: Stefania Pruszyńska*Eseje* *Artykuły* *Reportaże* *Recenzje* *Felietony* *Polemiki* *Komentarze* *InformacjeAndrzej Chryzostom ZałuskiCytaty*Aforyzmy*Przysłowia...Człowiek * Społeczeństwo * Życie * Natura * EkologiaDIALOG KULTURFrançois VillonJan BrodaJĘZYK POLSKI W WIELU BARWACH*********Julian KrzyżanowskiKlemens Junosza SzaniawskiKrużganki kulturyNowa księga przysłów polskich pod red. Juliana KrzyżanowskiegoObrazy * Grafiki * Rysunki * Fotografie * Filmy * PlakatyOskar KolbergPisarze * Poeci * W ogrodach literaturyZ wielu półek wybierane do lektury

    — Stefania Pruszyńska

    (oficjalnie: Stefania Golenia) – poetka, eseistka, redaktor-dziennikarka. Autorka: utworów poetyckich prozy poetyckiej, opowiadań, reportaży literackich, felietonów, utworów satyrycznych, grotesek i aforyzmów. Także fotoreportażystka. Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się również hojnie w swojej twórczości artystycznej, plastycznej, niemal równolegle do poezji i wszech sztuk. Mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia – w obrazach o indywidualnym, a rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą. ⇒⇒⇒⇒⇒⇒ W REDAKCJACH i WYDAWNICTWACH OD 1989 ROKU. PRACA ETATOWA: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), polsko-amerykańskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000). Współpraca zaś wieloaspektowa z wieloma tytułami prasowymi, w tym polonijnymi (dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn), czasopismami kulturalnymi, literackimi i wydawnictwami. ⇒⇒⇒⇒⇒⇒ AKTUALNIE (od 2006 roku) redaktor naczelna, właścicielka-wydawca i wszechstronna realizatorka niezależnej, niekomercyjnej Gazety Autorskiej „IMPRESJee” o dominującym profilu kulturalnym, obecnie pod nowym adresem i nazwą Gazeta Autorska IMPRESJee.pl www.impresjee.pl. Nagrodzona w kategorii: Redakcja przez Wielkopolski Oddział Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej Dziennikarskimi Koziołkami w maju 2017 r. ⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ PRZED 1989 ROKIEM we wczesnych latach studenckich (UAM) z ówczesnej powinności żakowskiej hartowała się w porze ferii letnich na studenckich praktykach (wówczas obowiązkowych i zwanych robotniczymi - lata 70.). Pracowała także jako wychowawczyni na koloniach, asystent antykwarski w PP „Desa” Dzieła Sztuki i Antyki, a później - analityk w laboratorium bakteriologii WZSChPiG w Poznaniu. Podjęła także kolejne studia w 1980 roku w Akademii Ekonomicznej ⇒⇒⇒ ⇒⇒⇒⇒⇒⇒ ⇒⇒⇒ RÓWNOLEGLE DO DZIENNIKARSTWA, PUBLICYSTYKI I AKTÓW TWÓRCZYCH – ma 32-LETNIE DOŚWIADCZENIE W PROFESJI REDAKTORA-KOREKTORA: czasopism, monografii, albumów artystycznych, książek poetyckich, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych. Materiały przygotowywane do druku kierowały do jej redakcji-korekty redakcje prestiżowych czasopism ogólnopolskich i polskich wydawnictw, gremia literackie, fundacje literackie, indywidualni edytorzy i autorzy-wydawcy własnych publikacji. ⇒⇒⇒ ⇒⇒⇒⇒⇒⇒ ⇒⇒⇒ NAGRODY m.in.: za felieton w konkursie miesięcznika kulturalnego „Arkusz” (1996); „Dziennikarskie Koziołki 2017” w kategorii: Redakcja od Wielkopolskiego Oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy RP za wieloaspektowe realizacje portalu Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl. ⇒⇒⇒ ⇒⇒⇒ LICZNE UTWORY JEJ AUTORSTWA nasyciły dotąd treściami w różnych tonacjach: łamy drukowanych czasopism ogólnopolskich, regionalnych i polonijnych. Pierwszym ich lądowiskiem są łamy Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl. Nie unikały międzylądowań w portalach stowarzyszeń dziennikarskich i artystycznych. Lokowała je również w oazach jej własnych autorskich witryn artystycznych POEZJA i ArtGRAFPoeFoto i tomie poetyckim pt. „Szepty dalekobieżne”, który okrasiła grafikami (San Franisco 2009). Zaskakują w książkach biograficznych innych artystów, np. Mikosza Deki Czurei, wirtuoza skrzypiec, Króla Czardasza, pt. „Potępienie Miklosza” (2009) czy w „Księdze romskiej” Władysława Iszkiewicza (2012), artysty i dyrektora Cygańskiego Zespołu „Roma”, później – emigranta do Szwecji. To także wędrowniczki pod skrzydłami pegazów do periodyków literackich i kulturalnych. Objawiły się w antologiach poezji współczesnej „Jak podanie ręki” i tamże stały się w przekładach zrozumiałe dla Niemców, Anglików, Francuzów oraz Hiszpanów. Czytano je na antenie Radia Emaus, miały wielokrotne prezentacje przed gremiami licznych międzynarodowych festiwali kulturalnych, Międzynarodowych Konferencji Poetyckich (WO ZLP, 2017-2021), publicznością koncertu Międzynarodowej Orkiestry Cygańskiej w Auli UAM (2017), w różnych przybytkach kultury (np.: Dom Bretanii, Miedzynarodowy Dom Kultury w Międzyzdrojach, Dom Romski, Muzeum Arkadego Fiedlera w Puszczykowie, Muzeum Etnograficzne w Poznaniu, klub ZAK, poznański Klub Literacki „Dąbrówka”), szkołach i in. Także – w Helladzie na Krecie w Retimno (Rethymno) i Adelianos Kampos. Aforyzmy zaś odczytywała np. podczas festiwalu Aforystykonu w Kaliszu – stolicy aforyzmów i publikuje w swojej Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl, zamieszczała w witrynie autorskiej POEZJA, Stefania Pruszyńska. Opublikowano je w kolejnych edycjach antologii „Po-tyczki aforystów” (2017– 2021). OBRAZY, GRAFIKI, RYSUNKI – w Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989-1991), mies. „Welcome to Poznań”, mies. „Merkuriusz Polska”, Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl, artystycznych witrynach autorskich: POEZJA, ArtGrafPoeFoto (2007 – 2019), we własnym zbiorze poetyckim „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), na okładkach książek poetyckich np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej: „Żeby marzyć” (2014), Jan Grad „W gaju poezji” (2016); w antologii poezji związanej Międzynarodową Konferencją Poetycką „Kalisz stolicą aforyzmu” (2020) i witrynie WO ZLP. Odsłoniła je NA WYSTAWACH, np.: MASTRiN w Pałacu Działyńskich „Harmonia”, dedykowanej Czesławowi Miłoszowi (2011), w Bibliotece w Buku (2012), w Auli UAM (2017), Auli Lubrańskiego w Collegium Minus UAM podczas V Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej (2021), Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim, w poznańskim Klubie Literackim „Dąbrówka”, a poza Polską w Retimno (Rethymno) i Adelianos Kampos (Kreta – Grecja, 2010). ⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA, POGLĄDY. Wiedzę akademicką zdobywała w UAM i AE. Miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka rozwoju dialogu kultur.

    • W Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl: Z AREN, KOMNAT, SALONÓW, SALONIKÓW, SCEN, PÓŁEK I ZAUŁKÓW KULTURY ****LITERACKO, TEATRALNIE, OPEROWO, KABARETOWO, FILMOWO, MUZYCZNIE, TANECZNIE ****KLASYCZNIE, REWOLUCYJNIE, FUTURYSTYCZNIE ****DOSTOJNIE, POWAŻNIE, WRAŻLIWIE, NONSZALANCKO, SATYRYCZNIE, GROTESKOWO, KRYTYCZNIE, POLEMICZNIE, ALUZYJNIE ****HARMONICZNIE, STEREOFONICZNIE, Z DYSONANSEM, KONTRAPUNKTEM ****PIÓREM, PIÓRKIEM, PĘDZLEM ****W OBIEKTYWIE, TELESKOPIE, POD LUPĄ I GOŁYM OKIEM ****Z POLAN I POBOJOWISK NATURY I W JEJ OBRONIE ****GŁOSEM NAUKI I WIELOSTRUNNIE ****AUTORZY PUBLIKACJI W GAZECIE AUTORSKIEJ IMPRESJee.pl ****TEMATY**** Taksonomia (liczba publikacji pod tagiem)

      >Adam Mickiewicz (12) >Cyprian Kamil Norwid (16) >Czesław Miłosz (21) >Nikos Chadzinikolau (15) >Stanisław Barańczak (11) >Wisława Szymborska (16) >św. Jan Paweł II - Karol Wojtyła (24) ***AKCJE, MEDIALNE WSPARCIE AKCJI * Mały muzyk uliczny * Poeci i muzycy dla poetów * Kontra dopalaczom * Dolina Rospudy * Dramat Ryszarda W. * Wielkopolska dzieciom irackim (58) *Autor fotografii artystycznych, reportażowych: Dominik Golenia (29) *Autorka obrazów*grafik*fot. reportażowych i art.: Stefania Pruszyńska (564) *Autorka tekstu: Stefania Pruszyńska (737) *Autor tekstu: Dominik Górny (13) *Eseje* *Artykuły* *Reportaże* *Recenzje* *Felietony* *Polemiki* *Komentarze* *Informacje (762) *FOTOREPORTAŻE (109) *Rozmowy * Wywiady * Sondaże (48) Aula UAM (19) CHCIEĆ CYWILIZACJI OPTYMIZMU (100) Cytaty*Aforyzmy*Przysłowia... (69) Człowiek * Społeczeństwo * Życie * Natura * Ekologia (321) DIALOG KULTUR (177) Drogi historii (154) GDY DZIECKO JEST ARTYSTĄ (22) JĘZYK POLSKI W WIELU BARWACH********* (48) Klub Literacki „Dąbrówka”. Programy spotkań od 2008 r. oraz wybrane wydarzenia (58) Krużganki kultury (874) NAGRODY, KONKURSY (118) NAUKA * Badacze * Odkrywcy * Wydarzenia * Uczelnie (119) Niektóre prezentacje, utwory artystyczne, eseje, recenzje... ***** (34) Obrazy * Grafiki * Rysunki * Fotografie * Filmy * Plakaty (733) Od muzyki dawnej po współczesną: Klasyka * Jazz * Pop * Folklor (235) OPERA * Balet * Twórcy * Realizatorzy * Artyści (59) PATRONATY MEDIALNE Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (66) Pisarze * Poeci * W ogrodach literatury (449) Poezja. Na wielu strunach... (53) Polscy kryptolodzy - pogromcy Enigmy: Marian Rejewski *Jerzy Różycki * Henryk Zygalski (12) PROTOKÓŁ KULTURALNY (PDF) (31) SZTUKA * PREZENTACJE: malarstwo, rzeźba, grafika, fotografia, pamiątki historii, eksponaty przyrodnicze (240) Teatr * Film * Kabaret * Taniec (133) Wieczory artystyczne w PoemaCafe (17) W Piwnicy duchowej - wieczory poetyckie *filmowe *mistyka *muzyka (35) W Poznaniu * Wielkopolsce (661) Współczesność * Tradycja (241) Z KRAINY USTRONIA LUSTRONIA (86) Z wielu półek wybierane do lektury (200) ŻYCZENIA (25)
    • Gazeta Autorska IMPRESJee.pl
    • Kultura
    • Literackie Krużganki IMPRESJee.pl
    • W TECE ART-RED
    • Redakcja. Informacje

    Gazeta Autorska IMPRESJee.pl Wszelkie prawa zastrzeżone