Stefania Pruszyńska, ENNAH 3. Wszelkie prawa zastrzeżone
Stefania Pruszyńska
Milcząc
Markowi Słomiakowi
Łzą opada niebo
nagle bezskrzydłe
Jak kamień
w niepojętość ciszy
Skraje łąk i pustyń
śladem pielgrzyma
krztuszą się jak iluzją
u bram atrapy raju
Bezsennością poezji
i zbłąkaną wizją
ściętych jabłoni
Milcząc w skurczu
jak cień Piety tuż-tuż
jeszcze pamięć przystaje
Obolała w bezbronności
po wyłkaniu ziemstwa
W ziarna nadziei
Wspomnienie. Gdy zapadła cisza po wygłaszanych w smutku, wzruszeniu, wdzięczności przemowach z przypomnieniem drogi i dokonań twórczych Marka Słomiaka, czytaniach i recytacjach jego wierszy, nad czerwcową łąką cmentarną na poznańskim Junikowie w rękach młodej skrzypaczki roztkliwiły się skrzypce. W lirycznych melodykach, niesionych pod chmurnym niebem w powietrzu syconym podeszczową, żywiczną świeżością sosen, Marek, obdarowany ukojeniem po ziemskiej pielgrzymce, okryty kwiatami przed poprzedzoną długim snem wyprawą na drugi nieznany brzeg − pozostawił swoje ziemstwo naszej pamięci…
W uroczystości towarzyszenia w ostatniej drodze znanemu mi od lat 70. XX w. serdecznemu przyjacielowi, poecie − żałobnikami wraz z bliskimi śp. Marka Słomiaka była nasza poetycka gromada: z Klubu Literackiego „Dąbrówka”, oddziału poznańskiego oraz oddziału wielkopolskiego Związku Literatów Polskich, przyjaciele i znajomi z różnych środowisk. Był 3 czerwca 2024 r., dzień kolejnych moich urodzin.
Wieść o tym, że zgasł o świcie w niedzielę 26 maja 2024 roku, przyniosła ogromne przygnębienie. Nagła nieobecność, której nie da się pojąć ani przyjąć, zawsze stawia przed twardą ścianą, nie do pokonania ludzką wolą. Pozostaje pióro i kartka papieru… Pisałam. Do pierwszego wiersza przybywały następne. Jeden z nich (bez tytułu) czytałam na wspomnianej uroczystości pożegnalnej. Byłam przybita. Mimo jego wieloletnich zmagań z kryzysami zdrowotnymi jeszcze niedowierzająca temu, co w ziemstwie ostateczne. Później napisałam wiersz „Milcząc”.
Myślą i słowem powracam do treści naszych rozmów o człowieczeństwie doznającym udręk choroby i okoliczności z nią związanych, a tak rzadko mającym w poezji pełny głos. Marek w ostatnich latach, telefonując czy śląc wiadomość, miał zwyczaj szorstko i krótko oceniać swój stan. Komunikował o tym, co było najistotniejsze w diagnozach medycznych. Pragnął przede wszystkim uwolnienia się czy oderwania od udręk, które przyniosły mu sytuacje załamań zdrowia i różne zawiłości losu. Poezja jako bohaterka niejednej rozmowy rozpalała ducha i wzniecała iskry twórcze. Odżył, kiedy miał już najnowszy tom poetycki „Liryki szeptu”, z którym pojawił się w maju 2023 w Klubie Literackim „Dąbrówka” na autorskim spotkaniu, dzielonym z Pawłem Kuszczyńskim z Oddziału, Poznańskiego ZLP, prezentującym wówczas także swój najnowszy tom pt. „Mądrość dobra”. Wkrótce wystąpił z „Lirykami…” na wieczorze autorskim w poznańskim Domu Literatury Muzeum im. J.I. Kraszewskiego Biblioteki Raczyńskich. Często powracał do problemów z „Okolicą Poetów”, czasopismem wydawanym przez Jerzego Szatkowskiego, powierzonym mu przez niego w testamencie. Wyzwaniem stał się realizm wydawniczy, w którym wiadomo − najsłabszym, a zarazem podstawowym ogniwem są środki finansowe. Czasopismo doczekało się witryny w Internecie i obsady. Marek przyjął skromną rolę w tym tytule. Był strapiony, zmagał się, pragnął nawiązywanym dialogiem przekroczyć poczucie samotności w trudnych chwilach. Przemilczanemu wyznaczał odrębny byt czy raczej specjalne przeznaczenie. Zamierzał jeszcze tyle przemyśleć i stworzyć…
Post factum staje się bezcenne wszystko, co żyje we wspomnieniach. Obecność śp. Marka nie milknie na fotografiach, w nagraniach, poruszających słowach intencji dedykacyjnych, publikacjach w czasopismach i tej największej jego pasji − poezji.
(…) i oto przyszło oświecenie nagłe
jakbyś przed ścianą wiedzy stanął
tajemnej skończoności – i pytasz
co dalej – dalej już tylko
nieskończoność myśli troskliwej − Marek Słomiak, fragm. wiersza „Jakby nigdy nic” (z 2016 r.), z tomu „Wiersze wybrane 1968 – 2018”, edytowanego w Poznaniu na 50-lecie jego pracy twórczej w 2018 r. przez Wydawnictwo Literackie ATENA.
W wybranej do zacytowania strofie odczytałam przesłanie Marka Słomiaka − jego poetycki testament.
Stefania Pruszyńska
Obraz graf. ENNAH 3: Stefania Pruszyńska
Tuż przed pierwszą rocznicą nieobecności śp. Marka wśród nas wiersz „Milcząc” był już publikowany na stronie Facebooka: Protokół Kulturalny / Klub Literacki Dąbrówka.
Postscriptum
Pamięć Poetów: Marka Słomiaka, Ewy Najwer i Jerzego Łukasza Kaczmarka w Poznaniu ożywiono 22 maja 2025 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej na specjalnym spotkaniu, które prowadzili: Dorota Jędraszyk, Maciej Grela, Jacek Juszczyk i Artur Jocz, a muzycznie je nasycił zadumą poznański poeta i bard Tomasz Bateńczuk.
(Publikacja aktualizowana).
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.), redaktorka-korektorka książek literackich, animatorka kulturalna.
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, satyry, grotesek, aforyzmów oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą (m.in. w stylu bliskim realizmowi magicznemu).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 36-letnim doświadczeniem zawodowym w pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE ⇒ ⇒ książka poetycka „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka - recenzje wywiady”, 1. tom (WO ZLP, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024) ⇒⇒ ⇒ W książkach innych autorów ⇒⇒ ⇒ ANTOLOGIACH poetyckich i tematycznych - antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (2017-2024) Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) i charytatywnych ⇒⇒ ⇒ CZASOPISMACH: we własnej w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), czasopismach ogólnopolskich i regionalnych, cyklicznych wydawnictwach (miesięcznikach, kwartalnikach, rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych (np.: „Welcome to Poznań”, Magazyn Muzyczny BRZMIENIA, „Merkuriusz Polska” „Wielkopolski Widnokrąg”, „Protokół Kulturalny”). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP, w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy (2015), na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM (2017), Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2019 i 2023), Jeżyckim Centrum Kultury w Starej Prochowni (poezja i wystawa prac graficznych (2024); poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
Organizacje. Członkini m.in.: Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, w tym Zarządu Głównego (2005-2018), Związku Zawodowego Dziennikarzy (od 2001),Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Klubu Aforystów przy WO ZLP, Klubu Literackiego DĄBRÓWKA oraz innych artystycznych pozastrukturalnych.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
