„Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka – recenzje, wywiady” Stefanii Pruszyńskiej to książka, która, niczym zmysłowy obraz malowany słowem, przenosi czytelnika w świat kultury pełen nieoczywistych zderzeń, kontrowersyjnych opinii i niebanalnych refleksji. Stefania Pruszyńska nie jest pisarką, która zadowala się powierzchownymi analizami – każdy esej to pełnoprawne zaproszenie do intelektualnej podróży, która wymaga od czytelnika zaangażowania, uwagi i, przede wszystkim, chęci zrozumienia.
Już od pierwszych stron „Peregrynacji” czuć specyficzną, nieco chłodną, ale zarazem pasjonującą perspektywę autorki. Stefania Pruszyńska nie szuka łatwych tematów. Zamiast tego kieruje nas ku wątkom, które zwykle umykają w rozmowach o literaturze i kulturze. Jej eseje to jakby pociągnięcia pędzla po płótnie rzeczywistości, na którym wyróżniają się nie tylko wyraziste kolory, ale i subtelne niuanse – wszystko po to, by ukazać pełny obraz, a nie tylko jego fragment.
Pisząc o książce Pruszyńskiej, warto zaznaczyć, że jej krytyka nie jest jednostronna, a raczej wielowątkowa i pełna niuansów. Recenzje literackie, które wypełniają ten zbiór, to nie tylko oceny, ale także głębokie refleksje nad stanem współczesnej literatury, nad tym, co z niej pozostało, a co zostało zagubione w natłoku medialnych nowinek i komercyjnych tendencji. Autorka nie oszczędza ani literatów, ani krytyków, wskazując na to, co w kulturze zasługuje na uwagę, a co należy pozostawić za sobą, w ciemnym kącie zapomnienia.
W książce Pruszyńska pokazuje nie tylko swoją wiedzę, ale i wyjątkowy talent do łączenia teorii z praktyką. Eseje to bowiem nie tylko próba oceny dzieł, ale również głębokiego zrozumienia ich kontekstu. „Peregrynacje kulturalne” to książka, która nie daje łatwych odpowiedzi, ale zmusza do myślenia i do stawiania pytań. To praca, która nie ma na celu utwierdzenia w przekonaniach, lecz raczej zaprasza do dyskusji, do twórczego namysłu nad kulturą, jej kierunkami i jej przyszłością.
Stefania Pruszyńska, „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka – recenzje, wywiady” tom I, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024, ISBN 978-83-67860-28-4
Z całą pewnością jest to książka, którą warto mieć na półce – nie tylko dla tych, którzy interesują się literaturą i krytyką, ale także dla tych, którzy szukają w kulturze nie tylko estetycznych przyjemności, ale i intelektualnych wyzwań. Pruszyńska nie boi się być kontrowersyjna, nie boi się stawiać trudnych pytań, nie boi się pisać o tym, o czym inni wolą milczeć. I za to należy jej się ogromny szacunek.
Marcin Szyndrowski
Fot.: Archiwum Stefanii Pruszyńskiej
Na fot. 1. pamiątkowej: Stefania Pruszyńska przy biurku w Dworku Marii Dąbrowskiej w Russowie (III Międzynarodowa Konferencja Poetycka Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich);
Na fot. 2. Egzemplarze książki Stefanii Pruszyńskiej „Peregrynacje kulturalne. Eseje* Krytyka – recenzje, wywiady” na pianinie w siedzibie Autorki;
Informacja o Autorze recenzji Marcinie Szyndrowskim
Marcin Szyndrowski (ur. 1979) – nauczyciel, teatrolog, dziennikarz, poeta, pisarz, krytyk literacki i muzyk. Współzałożyciel krotoszyńskiej formacji Art Komitywa, która ma na koncie trzy płyty z poezją Pawła Władysława Płócienniczaka (strefa szarości 2021, HORYZONT 2023, Art. Komitywa III). Był redaktorem naczelnym „Życia Krotoszyna”, i dziennikarzem „Głosu Wielkopolskiego”. Przez lata prowadził zespół Pan Przecinek & Zespól Depresyjny, z którym stworzył m.in. muzykę do fragmentu prozy Jamesa Joyce’a pt. „Finnegans Wake”. W 2018 roku zespół został wpisany na międzynarodową listę The History of James Joyce Music — Adaptations, Interpretations and Inspirations. Autor dwóch książek prozatorkich: „ścianomurki” (2023) i „Niesamowite przygody Jezusa Chytrusa” (2024). Na Facebooku prowadzi cykliczny „Kącik Literacki”, gdzie zaprasza znanych poetów i pisarzy oraz tych, którzy dopiero stawiają swoje pierwsze kroki w pisarstwie. Współpracuje z poznańskim kwartalnikiem „Wielkopolski Widnokrąg”.
Fot. z własnego zbioru Marcina Szyndrowskiego
Źródło recenzji: Autor: Marcin Szyndrowski, „Kącik Literacki” na FB https://buycoffee.to/kacik-literacki
(A.W.)
— Abelard Wiński
♦♦♦ MYŚLI PONAD EPOKI ******* „Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm” – JAN PAWEŁ II, encyklika „Centesimus annus”
******* „Przestrzenią ducha, gdzie może on rozwinąć skrzydła, jest cisza” („L'espace de l'esprit où il peut déployer ses ailes est le silence”) – ANTOINE de SANT-EXUPERY
******* „Każdy człowiek powinien wymyślić swoją drogę” („Chaque homme doit inventer son chemin”) – JEAN- PAUL SARTRE (w 1964 r. odmówił przyjęcia Literackiej Nagrody Nobla)
******* „Myślę, więc jestem” („Je pense, donc, je suis”) – RENE DESKARTES (KARTEZJUSZ)
♦♦♦ POEZJA – WYBRANE, ULUBIONE WERSY ******* „Już niebiańska cytra rozsnuwa tiule i szeptem układa światło w źrenicach nocy” („Déjà la cithare céleste étend le tulle et murmure la lumière aux pupilles de la nuit”) – STEFANIA PRUSZYŃSKA, fragment wiersza bez tytułu ******* „Kiedy założysz / dla nas / jakieś nowe miasto / ogród pełen zdumienia / i motyli całkiem nieznanych” – EWA NAJWER, ostatni fragment wiersza „Poszukiwanie odkrywcy” na s. 43 w tomie „Sąd nad winnicą”, Poznań 1974
******* „Wierzchołki drzew / łaskoczą stopy chmur / deszcz” – KAZIMIERZ BURNAT, na s. 58 w tomie „Przenikanie”, Wrocław 2017
******* „w kieszeniach miast / smutne oczy / ułamki wieczności / współżycie wilków / hartowane więzienia / i noże cerkwi / żeby ziemię ruszyć / w ostatnią drogę” – TARAS MELNYCZUK, wiersz bez tytułu, s. 22 w tomie „Książę rosy”, tłum. z jęz. ukraińskiego Kazimierz Burnat ******* „milcz // milcz wytrwale / czekaj aż w twoim ciele / pocznie się słowo” – JANUSZ STANISŁAW ANTONI PASIERB, końcowy fragment wiersza „Czekaj”, s. 305 w tomie „Wiersze wybrane”, Warszawa 1998
